Op 24 juli 2025, tijdens de top tussen de Europese Unie en China in Peking, riepen Europese leiders China op om geen enkele materiële steun te verlenen aan Rusland die zou bijdragen aan de versterking van de Russische oorlogsindustrie in de strijd tegen Oekraïne. EU-Raadsvoorzitter António Costa drong er bij Peking op aan zijn invloed op Moskou aan te wenden om de agressie te beëindigen, terwijl Commissievoorzitter Ursula von der Leyen benadrukte dat elke Chinese steun die het Russische militaire vermogen versterkt, onaanvaardbaar is. In de gezamenlijke verklaring werd gewezen op de risico’s van militaire leveringen aan Rusland vanuit Noord-Korea, die niet alleen Europa, maar ook de veiligheid in Oost-Azië bedreigen.
China wordt aangesproken op zijn internationale verantwoordelijkheid
De EU stelde dat China, als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad, een bijzondere verantwoordelijkheid draagt voor de handhaving van het internationaal recht en het VN-Handvest. De Russische inval in Oekraïne werd omschreven als een grove schending van de internationale rechtsorde, en Europese leiders riepen Peking op om die orde actief te verdedigen. Daarbij werd benadrukt dat zowel de EU als China belang hebben bij het handhaven van een op regels gebaseerde wereldorde en het gezamenlijk aanpakken van mondiale uitdagingen. Tegelijkertijd gebruikte de Chinese leider in zijn toespraak diplomatieke taal over het nemen van “juiste strategische beslissingen” en het vinden van “gemeenschappelijke raakvlakken” ondanks Europese kritiek op China’s buitenlandbeleid.
China gebruikt oorlog als onderhandelingshefboom tegenover EU
Volgens Europese diplomaten gebruikt China zijn invloed op Rusland niet om de agressie te beteugelen, maar om zijn eigen onderhandelingspositie in de betrekkingen met de EU te versterken. Peking zoekt betere handelsvoorwaarden, vergroot zijn aanwezigheid op Europese markten, en betrekt individuele EU-lidstaten bij het initiatief “Belt and Road”, wat de Europese eensgezindheid over sancties en Rusland onder druk zet. Vanuit Oekraïens perspectief is China geen neutrale speler, maar een opportunistische macht die het conflict gebruikt om zijn geopolitieke invloed te vergroten, onder meer door Europese concessies te eisen over kwesties zoals Taiwan of strategische technologie.
Economische samenwerking tussen China en Rusland ondermijnt sancties
China vervult volgens analisten steeds meer de rol van geopolitieke tegenkracht tegenover het Westen. Met zijn retoriek over een “multipolaire wereld” en “veiligheid zonder blokdenken” ondersteunt Peking de Russische positie, zij het op diplomatieke wijze. De verdieping van de economische banden met Moskou maakt het voor Rusland mogelijk om internationale sancties te omzeilen. Chinese leveringen van apparatuur, logistieke steun en toegang tot technologieën stellen het Kremlin in staat zijn militaire productie op peil te houden, ondanks formeel wapenembargo. Daarbij speelt ook de export van kritieke technologieën — zoals drones, elektronica voor tweeërlei gebruik en wapensystemen — een sleutelrol in het versterken van het Russische leger, wat de oorlog verlengt en Europese veiligheid onder druk zet.
Diplomatieke taal verhult feitelijk partnerschap
Hoewel China volhoudt dat het geen wapens levert aan Rusland, versterken zijn acties indirect de Russische militaire capaciteit. Tegelijk herhaalt Peking regelmatig de Kremlin-narratieven over het “respecteren van Russische veiligheidsbelangen”, waarmee het de Russische agressie legitimeert en het internationale verzet tegen de oorlog verwatert. De blijvende export van Russische energiebronnen naar China voorziet Moskou van stabiele inkomsten, essentieel voor het voortzetten van een langdurig militair conflict. Zo draagt de samenwerking tussen beide landen bij aan het ondermijnen van Europese sancties en het versterken van Russische autonomie.
