Op 4 oktober 2025 publiceerde Bild de resultaten van een peiling waaruit blijkt dat de rechtspopulistische partij Alternatief voor Duitsland (AfD) met 26% steun de grootste politieke kracht in Duitsland is. Momenteel is AfD de grootste oppositiepartij in de Bondsdag met 151 van de 630 zetels. Bij de laatste verkiezingen op 23 februari 2025 behaalde de partij 20,8%, wat hen de tweede positie gaf achter CDU/CSU (28,6%).
Dalende steun voor regeringspartijen creëert politieke verschuiving
Tegelijkertijd zien de regeringspartijen hun populariteit sterk afnemen. In vergelijking met de vorige peiling verloor de regeringscoalitie één procentpunt: de steun voor CDU/CSU daalde tot 24%, SPD tot 14%, waardoor de zwarte-rode coalitie gezamenlijk slechts 38% behaalt — het laagste niveau ooit. In februari 2025 had deze coalitie nog 45%. Het verlies van zeven procentpunten betekent dat ongeveer één op de zes kiezers zich van de coalitie heeft afgewend.
Interne spanningen binnen AfD bij mogelijke regeringsdeelname
Met de groeiende steun neemt ook de nervositeit binnen AfD toe. Bij de deelstaatverkiezingen in Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Voor-Pommeren in september 2026 heeft de partij de kans een absolute meerderheid te behalen, wat zou leiden tot een eenpartijregering in die deelstaat. Parlementariërs vrezen echter dat het zelfstandig besturen de partij zou kunnen overbelasten en haar imago op federaal niveau zou schaden. Een chaotische AfD-regering in één deelstaat kan ook gevolgen hebben voor de Bondsdagverkiezingen van 2029.
Oorzaken van de groei en reactie van traditionele partijen
De stijgende steun voor AfD wijst op een politieke crisis en een veranderend electoraal landschap in Duitsland. Onvrede over het migratie- en economische beleid van bondskanselier Friedrich Merz speelt hierbij een grote rol. De traditionele partijen proberen het tij te keren. Merz benadrukt dat het negeren van AfD’s groeiende populariteit geen optie is en dat duidelijk moet worden gemaakt wat de verschillen zijn tussen conservatieve en extreemrechtse programma’s, evenals de mogelijke gevolgen van een overwinning van AfD. Deze strategie is gericht op het terugwinnen van kiezers die zich hebben afgewend door economische onzekerheid en migratiebeleid.
Afwijzing van samenwerking en bredere geopolitieke implicaties
Traditionele partijen hanteren een “brandmuur”-beleid tegen AfD, waarbij elke samenwerking of coalitie wordt uitgesloten. Dit is zowel ideologisch als institutioneel onderbouwd: het Federale Bureau voor de Bescherming van de Grondwet (BfV) heeft AfD als extreemrechts erkend. Bovendien kan de groei van AfD gunstig zijn voor Rusland, aangezien dit de politieke fragmentatie versterkt en traditionele partijen verzwakt. AfD pleit voor nauwere samenwerking met Rusland, is kritisch tegenover euro-Atlantische allianties en steunt het opheffen van sancties, het stoppen van wapenleveranties aan Oekraïne en het herstellen van energiezusamenwerking.
Russische propaganda en Europese trends
De Russische propaganda benut het succes van AfD om narratieven van crisis en instabiliteit in de Duitse democratie te versterken. Via Duitstalige media en gecontroleerde platforms verspreidt Moskou berichten over de schadelijke effecten van sancties, migratieproblemen en wat AfD noemt “anti-Russische hysterie”. Deze ontwikkelingen maken deel uit van een breder Europees patroon waarin rechts-nationalistische partijen terrein winnen, zoals het Nationaal Verbond in Frankrijk en de Partij voor de Vrijheid in Oostenrijk. Het succes van AfD toont aan dat ook Duitsland, traditioneel gezien resistent tegen extreemrechts, hierin verandering ondergaat.
