De Belgische eerste minister Bart De Wever sprak zich op 26 augustus 2025 tijdens een gezamenlijke persconferentie met de Duitse bondskanselier Friedrich Merz in Berlijn uit tegen de confiscatie van de bevroren Russische activa. Het gaat om ongeveer €190 miljard die bij Euroclear in Brussel staan. Volgens De Wever proberen sommige Europese regeringen deze middelen in beslag te nemen, maar hij benadrukte dat dit juridisch bijzonder complex is. Hij stelde dat het beter is de tegoeden bij de Belgische financiële instelling te laten tot er vooruitgang is in de vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne.
Westerse activa sinds 2022 bevroren
Na de grootschalige Russische invasie in Oekraïne in februari 2022 hebben westerse landen ongeveer €300 miljard aan Russische staatsreserves bevroren. Het merendeel daarvan bevindt zich in België. Sindsdien loopt een debat over hoe deze middelen kunnen worden ingezet om Oekraïne te ondersteunen. Momenteel gebruiken de G7-landen en de EU de rente-inkomsten van de activa voor een gezamenlijke lening van €50 miljard aan Kyiv. Het Europees Parlement riep op 9 juli 2025 de lidstaten op om over te gaan tot volledige confiscatie van de tegoeden, zodat Oekraïne deze kan inzetten voor defensie en wederopbouw.
Oekraïense voorstellen en Duitse steun
De Oekraïense regering presenteerde meerdere voorstellen: de bevroren Russische activa inzetten voor wederopbouw of geblokkeerd houden tot Moskou herstelbetalingen verricht. Kyiv stelde bovendien een speciaal fonds voor waarin reserves van de Russische centrale bank worden ondergebracht, met professioneel beheer om maximale opbrengsten te genereren. De Duitse bondskanselier Merz verklaarde op 11 juli 2025 dat Rusland minstens €500 miljard aan schade heeft veroorzaakt en dat Moskou deze kosten moet dragen alvorens toegang te krijgen tot zijn reserves.
Verdeeldheid binnen de EU
Hoewel Oekraïne hoopt al vóór het einde van de oorlog over de middelen te beschikken, blijven veel EU-landen terughoudend. Voor hen is confiscatie van de activa slechts een uiterste stap. Brussel, Parijs en Berlijn geven de voorkeur aan politieke druk op het Kremlin om vrijwillig tot compensatie over te gaan. Tegelijk klinkt in Europa de vraag of het rechtvaardig is dat belastingbetalers de militaire steun blijven financieren, terwijl Russische tegoeden ongebruikt blijven. De Poolse minister van Buitenlandse Zaken Radek Sikorski verwoordde dit scherp met de vraag: “Moeten onze belastingbetalers dit dragen, of de Russen?”
Juridische en morele dimensie
Het dossier overstijgt de economische en juridische dimensie en raakt de kern van het internationaal recht. Voorstanders van confiscatie benadrukken dat Rusland als agressor verantwoordelijk is voor de schade en dat het moreel onaanvaardbaar is dat bevroren middelen onaangeroerd blijven terwijl Oekraïne vecht voor zijn overleving. Toch blijft de EU verdeeld over de uitvoering, waardoor de toekomst van de Russische activa in België voorlopig onzeker is.
