Op 6 en 7 juli 2025 vindt in Rio de Janeiro de 17e top van de BRICS-landen plaats onder Braziliaans voorzitterschap. Hoewel het blok – bestaande uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika – zich positioneert als alternatief voor het Westen, blijven economische cijfers duidelijk in het voordeel van de G7. Rusland benut de top om BRICS politiek te laden en zich te profileren als architect van een nieuwe wereldorde, tegenover de gevestigde internationale structuren geleid door het Westen.
Economisch gewicht blijft ongelijk verdeeld
De gezamenlijke nominale bbp van de vijf oorspronkelijke BRICS-leden bedraagt ruim 28 biljoen dollar, tegenover meer dan 51 biljoen dollar voor de G7-landen. Daarbinnen is China veruit de grootste economie, goed voor meer dan 60% van het BRICS-bbp. Nieuwe leden zoals Egypte, Ethiopië, Indonesië, Iran en de Verenigde Arabische Emiraten versterken het symbolische en geografische bereik van de groep, maar brengen beperkt extra economische slagkracht.
Toch presenteert BRICS zich als spreekbuis van de belangen van het Mondiale Zuiden en als tegenpool van wat Rusland en China het “oude koloniale systeem” noemen. Volgens Le Monde blijft het echter lastig om binnen BRICS tot een gezamenlijke koers te komen.
Rusland duwt BRICS richting politieke confrontatie
De Russische president Vladimir Poetin, die via videolink deelnam aan de top, benut het platform om zijn diplomatieke isolement te doorbreken. Volgens analisten heeft Rusland een steeds dominantere invloed op de agenda van BRICS en stuurt het aan op een structurele confrontatie met traditionele fora zoals de G7 en de Wereldhandelsorganisatie. Rusland presenteert BRICS als een motor voor multipolaire wereldordening, waarin westerse normen en structuren ter discussie worden gesteld.
De recente opening van de top onderstreepte dat Rusland steeds vaker zijn wil oplegt binnen het blok, ondanks de afwezigheid van Poetin en de Chinese president Xi Jinping in Rio.
Oproep tot hervorming van mondiale instellingen
Op de agenda van de top staan onder meer hervormingen van mondiale governance, klimaatverandering, gezondheidszorg en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. De Braziliaanse president Lula da Silva benadrukte de noodzaak van “directe dialoog” over het Oekraïneconflict om tot een vreedzame oplossing te komen.
Ondertussen zet Rusland BRICS in als uitweg uit de sancties en westerse isolatie. Volgens recente gegevens wordt 90% van de bilaterale handel van Rusland met BRICS-partners uitgevoerd in nationale valuta, wat het land deels beschermt tegen financiële druk van buitenaf.
Europa moet zich strategisch herpositioneren
Voor Europa betekent de verschuiving binnen BRICS een duidelijke waarschuwing. De Europese Unie zal haar samenwerking binnen de G7 moeten versterken, bredere handelsallianties moeten smeden en inzetten op de hervorming van internationale instellingen, om te voorkomen dat BRICS de normen van internationale handel naar zijn hand zet.
Daarnaast is het cruciaal dat Europa fors investeert in technologisch leiderschap om zijn economische concurrentiepositie te behouden en weerstand te bieden aan het groeiende geopolitieke gewicht van BRICS.
De BRICS-top van 2025 laat zien hoe het blok steeds verder opschuift van economisch overlegorgaan naar een politiek machtsinstrument. En terwijl Rusland zijn invloed binnen het verband verstevigt, wordt de internationale orde steeds meer een speelveld van rivaliserende visies op macht, regels en rechtvaardigheid.
