Op 29 juli 2025 heeft het Hooggerechtshof van het Verenigd Koninkrijk het beroep afgewezen van de Russische miljardair en oliemagnaat Jevgeni Shvidler en zakenman Serhi Naumenko. De twee trachtten Britse sancties aan te vechten die sinds de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne tegen hen zijn opgelegd. De uitspraak bevestigt dat de Britse regering de bevoegdheid heeft om vergaande maatregelen te treffen in naam van nationale veiligheid en internationale stabiliteit. De rechterlijke beslissing wordt beschouwd als een juridisch precedent in het post-Brexit tijdperk.
Rechter erkent politieke doelmatigheid van sancties
Volgens het oordeel van het Hooggerechtshof heeft de Britse regering de constitutionele bevoegdheid om op agressie van staten zoals Rusland te reageren met krachtige sancties. De meerderheid van de rechters stelde dat er een “rationeel verband” bestaat tussen de beperkingen en het politieke doel: druk uitoefenen op de entourage van Vladimir Poetin en andere invloedrijke figuren. In het geval van Shvidler, die stelde dat de sancties zijn leven en dat van zijn familie verwoestten, oordeelde het hof dat zijn invloedrijke positie en Russische herkomst voldoende reden zijn voor beperkende maatregelen die moeten ontmoedigen en afschrikken. De sancties, aldus de rechters, geven een duidelijk signaal aan personen in vergelijkbare posities dat afstand nemen van het Russische regime verstandig is.
Britse autoriteiten mogen harde lijn blijven volgen
De zaak is de eerste waarin het Britse Hooggerechtshof een beroep over sancties behandelt sinds het vertrek van het VK uit de Europese Unie. Het hof oordeelde met vier stemmen tegen één dat het Verenigd Koninkrijk volledig gerechtigd is om sancties op te leggen als reactie op bedreigingen van buitenaf. De uitspraak onderstreept dat individuele rechten kunnen worden beperkt als dit noodzakelijk is voor het landsbelang en internationale veiligheid. Naumenko, wiens superjacht ter waarde van €44 miljoen in Londen werd in beslag genomen, zag zijn beroep eveneens verworpen.
Internationaal signaal richting Russische elite
De beslissing past binnen een bredere trend in Europa, waar gerechtelijke instanties zelden gehoor geven aan klachten van gesanctioneerde oligarchen. Zowel het Verenigd Koninkrijk als de Europese Unie gebruiken sancties niet enkel als vergelding, maar als strategisch instrument om de oorlogsinspanningen van Rusland onder druk te zetten. Van zakenlieden zoals Roman Abramovitsj wordt verwacht dat zij zich actief distantiëren van het Kremlin en meewerken aan het beëindigen van de agressie.
Eerder overwoog de Britse regering juridische stappen om $3,2 miljard van Abramovitsj’ opbrengsten uit de verkoop van voetbalclub Chelsea aan te wenden voor humanitaire doeleinden in Oekraïne. De uitspraak in de zaak-Shvidler bevestigt het standpunt van de regering dat sancties ook preventief mogen werken, als middel om verdere escalatie te voorkomen.
Oekraïne verwelkomt besluit als bevestiging van internationale solidariteit
Vanuit Oekraïens perspectief is de uitspraak een krachtig bewijs van internationale eensgezindheid. Kyiv beschouwt sancties als een legitiem en moreel gerechtvaardigd middel om de agressor ter verantwoording te roepen en steunt juridische stappen die de druk op de Russische elite verhogen. Volgens Eurointegration zou Oekraïne graag zien dat het sanctie-instrumentarium wordt uitgebreid met de mogelijkheid om bevroren activa van oligarchen aan te wenden voor wederopbouw.
De Oekraïense autoriteiten wijzen er verder op dat het succes van sancties ook afhangt van transparante procedures, rechtsbescherming en een efficiënt vergunningensysteem dat essentiële menselijke noden dekt zonder de politieke doelmatigheid te ondermijnen.
