Op 22 juli 2025 overleed Irina Podnosova, de voorzitter van het Russische Hooggerechtshof, op 72-jarige leeftijd. Haar overlijden, slechts vijftien maanden na haar benoeming, roept vragen op over haar gezondheidstoestand, de stabiliteit van het Russische machtsapparaat én het sluimerende generatieconflict in de top van het regime. Podnosova, een oud-studiegenoot van Vladimir Poetin aan de rechtenfaculteit van de universiteit van Leningrad, volgde in april 2024 de toen 81-jarige Vyacheslav Lebedev op, die het Hooggerechtshof meer dan dertig jaar leidde.
Ziekte of systeemfout? Vraagtekens rond overlijden van Poetin-vertrouweling
Volgens officiële verklaringen van Russische staatsmedia stierf Podnosova na “een langdurige, ernstige ziekte” — een omschrijving die volgens sommige waarnemers vragen oproept. “Een chronische aandoening die zelfs de topklinieken van het Kremlin niet aankonden? Hoe ernstig moet die dan wel niet geweest zijn?”, stelt de politicoloog en blogger Anatoliy Nesmiyan. De timing van haar overlijden — nog geen jaar na haar benoeming — voedt de speculatie over de fysieke staat van andere hooggeplaatste figuren uit Poetins kring.
Ouderen domineren top van het regime
Het overlijden van Podnosova benadrukt een structureel probleem binnen de Russische elite: het overwicht van een vergrijsd, gesloten netwerk van vertrouwelingen uit het Poetin-tijdperk. Sleutelfiguren als Nikolaj Patroesjev (74), Sergej Tsjemezov (72), Joeri Kovaltsjoek (73), Valentina Matvijenko (75) en Alexander Bastrykin (70) behoren allen tot dezelfde generatie. Zelfs de relatief ‘jonge’ machthebbers als Michail Misjoestin (58) en Sergej Kirijenko (61) zijn al decennialang verankerd in het systeem. Velen van hen zijn verbonden via persoonlijke banden uit de jaren ’80 en ’90 — de periode van de KGB, Drezden en het bestuur van Sint-Petersburg.
Historische parallellen met de Sovjetunie van de jaren 80
De term “dodenkaravaan” uit de Sovjettijd doet opnieuw de ronde. Destijds volgden de overlijdens van Sjoeslov, Brezjnev, Andropov en Tsjernenko elkaar in snel tempo op, wat leidde tot een periode van politieke verlamming. De Russische elite lijkt zich in een vergelijkbare positie te bevinden: zonder mechanisme voor verjonging en met uitgesloten rivalen of onervaren opvolgers. Sommigen waarschuwen dat zelfs het overlijden van Poetin — een gebeurtenis die tot voor kort ondenkbaar werd geacht — het hele systeem zou kunnen doen wankelen. Zoals een analist het samenvatte: “Wanneer zelfs de opperrechters sterfelijk blijken, hoe ver weg is dan het besef dat ook Poetin eindig is?”
Angst voor breuklijn en systeemcrisis groeit
De dood van Podnosova doet meer dan alleen een vacante positie achterlaten. Het is een symptoom van een breder probleem: de fragiele continuïteit van de macht binnen een star regime. “Wat als Poetin plotseling verdwijnt?”, vragen analisten zich af. “Is er iemand die de militaire operatie in Oekraïne dan zal voortzetten? Of dreigt een scenario à la 1989, toen Gorbatsjov de Sovjettroepen uit Afghanistan terugtrok?” In een tijd waarin Rusland internationaal steeds geïsoleerder raakt en afhankelijk is van persoonlijke loyaliteit in plaats van institutionele veerkracht, kan het wegvallen van één schakel al een domino-effect ontketenen.
