De aanleg van infrastructuur voor windparken op de Noordzee kan leiden tot een flink hogere energierekening voor Nederlanders. De komende 15 jaar is er maar liefst 88 miljard euro gemoeid met de aanleg van kabels en platforms, berekenden ambtenaren eerder dit jaar. De energiebedrijven krijgen op dit moment geen subsidie voor de bouw van windparken, maar dat betekent niet dat het ons geen geld kost.
Het leidt tot hoofdbrekens bij het kabinet. De investeringen zijn nodig om de klimaatdoelen te halen en genoeg duurzame elektriciteit op te wekken, maar de kosten van de investeringen slaan direct terug op de energierekening van huishoudens en bedrijven.
Er was geen probleem toen er zo nu een dan een transformatorhuisje vervangen werd of een extra kabel werd aangelegd. Maar met de huidige uitbreiding van het stroomnet gaan vaste kosten op de energierekening de komende jaren wel heel erg omhoog.
Afgelopen jaar betaalde een gemiddeld huishouden al 400 euro per jaar voor het gebruik van het elektriciteitsnet. De komende 15 jaar dreigt dit op te lopen naar 1100 euro in 2040.Aanleg windpark op de Noordzee
In 2033 komt driekwart van alle elektriciteit in Nederland uit wind op zee. Landelijk netbeheerder Tennet is net klaar met de aanleg van de kabels en platforms voor de windparken die nog redelijk dicht bij de Nederlandse kust liggen. Het gaat om wisselstroomkabels en transformatorplatforms van 700 megawatt.
Het zijn de enorme kraan- en installatieschepen van onder meer de Nederlandse offshorebedrijven Heerema, Van Oord, Boskalis en Allseas, die de windturbines, kabels en platforms op de Noordzee installeren. De laatste is net geplaatst op 53 kilometer uit de kust van Egmond aan Zee.
De NOS vloog voor de plaatsing van het transformatorplatform van zo’n 400 miljoen euro naar het installatieschip op de Noordzee:
Reusachtig kraanschip takelt stopcontact van 400 miljoen euro in de Noordzee
Het platform Hollandse Kust West Beta gaat de stroom verzamelen van de 53 windmolens die het Duitse RWE en het Franse TotalEnergies hier gaan neerzetten. De windturbines van 15 megawatt produceren in 2028, samen genoeg elektriciteit voor een miljoen huishoudens.
Via het transformatorplatform gaat de stroom door dikke kabels over de zeebodem naar het verdeelcentrum in Wijk aan Zee, naast de staalfabrieken van Tata.gebouwde en geplande windparken op de Noordzee
Nu de infrastructuur voor de zeven windparken in de gebieden Borssele, Hollandse Kust Noord, Zuid en West gereed is, heeft Tennet het ‘relatief eenvoudige’ deel van het werk klaar. De nieuwe windparken in de gebieden IJmuiden Ver, Nederwiek, Ten Noorden van de Waddeneilanden en Doordewind (zie kaart) zijn veel groter en liggen veel verder van de kust.
Te ver om wisselstroom te gebruiken en te groot voor de huidige transformatorplatforms. Om afstanden van 100 kilometer of meer te overbruggen, schakelt de netbeheerder over op gelijkstroomkabels en laat het in Singapore 2GW (gigawatt) platforms bouwen.
Het gaat om nieuwe techniek, langere kabels, grotere platforms en hierdoor wordt het nog veel duurder. Als er niets verandert aan de wijze van financiering dan komen ook de kosten hiervan de komende jaren op de energierekening van huishoudens en bedrijven terecht.Het nieuwe 2GW platform van Tennet
Het is de overheid die in Nederland de zeebodem onderzoekt, locaties aanwijst en de elektriciteitskabels en platforms aanlegt. Dat wordt gecoördineerd door het ministerie van Klimaat en Groene Groei. Landelijk netbeheerder Tennet is voor 100 procent eigendom van het ministerie van Financiën.
Tennet heeft de kabels, platforms en de huur van installatieschepen al besteld voor de komende acht jaren. Maar nog niet alle windparken zijn aanbesteed. Er zijn zorgen over de voortgang van wind op zee. Dat komt omdat de belangstelling van energiebedrijven om grote windparken te bouwen afneemt. De kosten nemen toe en de vraag naar elektriciteit van de industrie blijft achter. Veel bedrijven vinden daarom de risico’s te hoog.
Kabinet wil kosten vooruit schuiven
Nederland onderzoekt daarom het Britse systeem ‘contract for difference’, dat betekent dat de overheid bijspringt bij een lage elektriciteitsprijs. Bij hoge energieprijzen roomt de overheid de winst af. Tennet-baas Manon van Beek pleit al langer voor deze manier van financiering om te voorkomen dat haar bedrijf voor tientallen miljarden kabels en platforms aanlegt waar straks niets mee gebeurt.
Ondertussen lijkt het kabinet de financiering van de kosten voor kabels en platforms vooruit te willen schuiven. Op die manier moet voorkomen worden dat huishoudens de komende jaren in de problemen komen, door te hoge vaste kosten op hun energierekening.
