De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft tijdens een bezoek aan Litouwen op 1 september 2025 gewaarschuwd dat de Europese Unie haar defensieve capaciteit snel en ingrijpend moet versterken. Zij kondigde aan dat de Commissie in oktober, tijdens een informele bijeenkomst van de Europese Raad, een vijfjarenplan zal presenteren waarin investeringen in de defensiesector, tekortkomingen in de militaire capaciteiten en voorstellen om deze hiaten weg te werken centraal zullen staan.
Extra steun voor Litouwse veiligheid
Von der Leyen herinnerde eraan dat de EU al €327 miljoen heeft geïnvesteerd in de versterking van de Litouwse grenzen. Volgens haar zal de Commissie aanvullende middelen vrijmaken voor de aanschaf van helikopters en voor de monitoring van de spoorverbindingen tussen Rusland en de Russische exclave Kaliningrad via Litouwen. Zij onderstreepte dat de Litouwers dagelijks geconfronteerd worden met druk vanuit Rusland en Belarus, en stelde: “Als Litouwen getest wordt, wordt heel Europa getest” verklaarde Von der Leyen.
Nieuwe grensmaatregelen en kwetsbare corridors
Op 30 augustus maakte het Litouwse leger bekend dat er barrières zijn geplaatst op ongebruikte wegen langs de grenzen met Rusland en Belarus. Generaal Raimundas Vaikšnoras verklaarde dat deze versterkingen deel uitmaken van een geïntegreerd plan voor de Baltische verdedigingslinies. Een belangrijk zwak punt blijft de zogenoemde Suwałki-corridor, een smalle strook land die Litouwen en Polen verbindt met de rest van de NAVO, maar die Kaliningrad scheidt van Belarus. Het afsnijden van deze corridor zou de Baltische staten kunnen isoleren van de rest van Europa.
Dreiging vanuit Belarus en hybride aanvallen
In juli besloot Litouwen extra luchtafweersystemen langs de grens met Belarus te stationeren, mede vanwege herhaaldelijke schendingen van het luchtruim door drones. De NAVO rapporteert al meer dan drie jaar regelmatige hybride aanvallen van Rusland op de Baltische staten, variërend van spionage, sabotage en cyberaanvallen tot desinformatiecampagnes en provocaties met niet-geïdentificeerde militairen aan de grens.
Europese en NAVO-bezorgdheid over hybride strategie
Analyses van militaire experts, recent gepubliceerd door toonaangevende Europese media, wijzen erop dat Rusland waarschijnlijk hybride acties zal ondernemen tegen Litouwen, Letland en Estland om de solidariteit binnen de NAVO te testen. Een scenario waarbij een Russische trein in Litouwen tot stilstand wordt gebracht, wordt genoemd als mogelijke provocatie bij de grenscontroles. Ook de Duitse inlichtingendienst BND waarschuwt dat het Kremlin eerder zal inzetten op gecontroleerde chaos dan op een openlijke oorlog, in een poging het vertrouwen in artikel 5 van het NAVO-verdrag te ondermijnen.
