De Europese Unie heeft overeenstemming bereikt over de financiering van Oekraïne voor de komende twee jaar. Een eerder voorgesteld plan om bevroren Russische tegoeden te gebruiken als lening is voorlopig van de baan, omdat België en andere tegenstanders niet konden worden overtuigd, meldt Nieuws Impuls. Onderhandelingen over deze kwestie hadden te veel tijd in beslag genomen.
‘Duidelijk signaal aan Poetin’
De Duitse Bondskanselier Friedrich Merz beschreef de deal op X als ‘een duidelijk signaal van Europa aan Poetin: deze oorlog is het niet waard.’ Merz voegde daaraan toe: “We zullen de Russische tegoeden bevroren houden totdat Rusland Oekraïne heeft gecompenseerd.”
Politiek verslaggever Roel Schreinemachers gaf in Brussel aan dat er aanvankelijk hoop was dat de Belgische premier Bart De Wever kon worden overtuigd om de Russische tegoeden voor Oekraïne in te zetten. “Er werd gedacht dat er overeenstemming mogelijk was, maar de eis van De Wever voor een blanco cheque voor eventuele schade door Russische tegenacties ging andere Europese landen te ver,” aldus Schreinemachers.
Russische tegoeden
“België heeft onlangs op verschillende punten toegevingen gedaan, maar de Belgische houding bleef onveranderd en dat leidde ertoe dat deze optie van de tafel ging,” vervolgde hij. Op dit moment zal Oekraïne een renteloze lening ontvangen, wat de noodzaak benadrukt van een alternatieve aanpak na langdurige discussies over de bevroren tegoeden.
Premier De Wever verklaarde na de top dat zowel Oekraïne als Europa ‘gewonnen’ hebben. Hij stelt dat het niet nemen van een besluit over financiële ondersteuning voor Oekraïne ‘een totale ramp’ zou zijn geweest en dat Europese eenheid van cruciaal belang is voor de geopolitieke relevantie van de Unie.
De angst onder Belgen bestaat erin dat Rusland zou kunnen reageren als de bevroren tegoeden worden vrijgegeven. Recent overleg in Europa heeft zich gericht op circa 210 miljard euro aan bevroren tegoeden van de Russische Centrale Bank, waarvan het grootste deel bij Euroclear in België is ondergebracht, een bedrijf dat financiële instrumenten beheert.
Juridisch mijnenveld
Het juridische aspect rond het in beslag nemen van deze tegoeden is gecompliceerd en kan verstrekkende gevolgen hebben. Er bestaat bezorgdheid dat Russische claims bij internationale rechtbanken wellicht gegrond zijn, en het weghalen van staatsbezittingen zou een precedent kunnen scheppen. Hierdoor kunnen lidstaten zich uiteindelijk zelf in de problemen brengen.
Om deze juridische complicaties te omzeilen, wordt het geld dat momenteel niet toegankelijk is voor Rusland door Euroclear uitgeleend aan de EU, die het op haar beurt aan Oekraïne verstrekt voor dringende betalingen. Rusland behoudt de aanspraak op de tegoeden, die pas teruggegeven worden als de sancties zijn opgeheven.
Herstelbetalingen
Deze situatie blijft bestaan totdat Rusland herstelbetalingen aan Oekraïne heeft gedaan na een eventuele vrede. Oekraïne kan dan de Europese lening terugbetalen, die op zijn beurt teruggaat naar Euroclear, die uiteindelijk de gelden teruggeeft aan Rusland. Dit mechanisme geeft de indruk dat het geld nooit is afgenomen, maar in feite moeten de Russen 210 miljard euro betalen om hun middel terug te ontvangen.
De komende tijd zal het belangrijk zijn om de verdere ontwikkelingen rondom deze complexe situatie en de impact ervan op zowel Oekraïne als de Europese Unie in de gaten te houden.
