François Bayrou, de Franse premier, kondigde deze zomer ingrijpende bezuinigingen aan om de als ondraaglijk beschouwde staatsschuld te reduceren. De maatregelen omvatten onder andere het schrappen van feestdagen. Dit leidde tot aanzienlijke onrust en heftige kritiek vanuit de politiek en de samenleving, meldt Nieuws Impuls.
Het Franse parlement, dat aanvankelijk pas in oktober zou stemmen over de plannen, ziet zich nu geconfronteerd met een vertrouwensstemming op maandag. De oppositie heeft echter al laten weten zich tegen de maatregelen te verzetten, waardoor een meerderheid lijkt te ontbreken. Bayrou heeft alleen steun van de partij van Macron, wat de waarschijnlijkheid vergroot dat hij moet aftreden, aldus Frankrijk-kenner Stefan de Vries. In dat geval zal Bayrou gedwongen zijn ontslag indienen bij president Macron, die vervolgens een opvolger moet zoeken of nieuwe verkiezingen moet uitschrijven.
Politieke situatie in Frankrijk
De huidige situatie wordt door De Vries beschreven als ‘Haagse toestanden’ in Parijs. Bij nieuwe verkiezingen zou er een nieuwe regering en begroting moeten komen, en een dergelijke regering kan binnen een maand worden gevormd. Dit zou kunnen plaatsvinden voordat Nederland zelfs maar naar de stembus gaat.
De aanhoudende onrust over het bezuinigingsplan heeft ook invloed op de financiële markten in Frankrijk. Beleggers zijn bezorgd dat nieuwe verkiezingen de obligatiemarkt kunnen schaden, mede door een verwachte verschuiving naar rechts in het politieke landschap. De druk van Brussel en de financiële markten neemt toe om met effectieve begrotingsmaatregelen te komen, aldus econoom Michiel Tukker van ING.
De staatsschuld en economische situatie
De problemen rondom de begroting en de hoge staatsschuld blijven bestaan, en volgens De Vries zijn de geplande bezuinigingen slechts een druppel op een gloeiende plaat. Er zou volgens hem een verdubbeling van de bezuinigingen nodig zijn om te voldoen aan de Europese normen. Het plan van 43 miljard euro is gelijk aan het bedrag waarmee de Franse staatsschuld elk kwartaal toeneemt.
De Franse staatsschuld bedraagt inmiddels meer dan 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp), terwijl dit in Europa onder de 3 procent dient te blijven. Volgens Tukker neemt Brussel de druk op Frankrijk toe om met een solide aanpak te komen, aangezien de financiële markten gevoelig zijn voor begrotingsplannen.
De rol van het Internationale Monetair Fonds (IMF)
Het IMF heeft Frankrijk geclassificeerd als een van de ‘big spenders’ binnen de EU, met overheidsuitgaven die bijna 57 procent van het bbp bedragen. De staatsschuld steeg vorig jaar tot 113 procent van het bbp, ver boven de Europese norm van 60 procent. De schuld is in het eerste kwartaal van dit jaar zelfs verder gestegen tot meer dan 3000 miljard euro.
Ondanks herhaalde pogingen om de budgettaire problemen aan te pakken, lijkt er weinig vooruitgang te worden geboekt. Volgens de Financial Times is de Franse politiek niet in staat om consensus te bereiken over noodzakelijke maatregelen om de staatsschuld te verlagen.
De gevolgen op lange termijn
Op korte termijn vormt een hoge staatsschuld nog geen direct probleem, aldus economisch expert Tukker. Echter, op de lange termijn leidt dit tot hogere rentes en daarmee groeiende schuldenlasten. “Het is cruciaal om te voorkomen dat we in een vicieuze cirkel terechtkomen, waarbij begrotingstekorten toenemen door stijgende rentekosten”, zegt hij.
De verwachting is echter niet dat de situatie snel zal verslechteren. “Macron wordt gezien als ‘marktvriendelijk’ en zou tot 2027 aanblijven”, vervolgt Tukker. Echter, de uitkomst van de stemming op maandag blijft ongewis. Bezuinigingen zijn een politieke keuze en binnen de EU kunnen regels niet zomaar worden genegeerd. De kans dat Bayrou zijn positie verliest, lijkt volgens Tukker groot, gezien de verkiezingspolls die aantonen dat hij niet door de stemming zal komen.
