De vraag naar arbeid in Nederland blijft in de komende decennia hoog, stellen arbeidsmarktdeskundigen Ton Wilthagen van Tilburg University en Leontine Treur van Rabobank. De hoofd uitdaging is om mensen die hun baan verliezen snel weer aan het werk te krijgen. “We hebben een matchingprobleem,” aldus Wilthagen. Carrièremoves moeten volgens hen eenvoudiger worden, meldt Nieuws Impuls.
Volgens de experts kan ontslag vervelend zijn voor werknemers, maar dit hoeft niet nadelig te zijn voor de economie. Het creëren van vrijgekomen arbeidsplaatsen biedt kansen voor bedrijven die personeel nodig hebben en goed presteren.
Van industrie naar kinderopvang
Reinier Castelein, voorzitter van vakbond De Unie, wijst op het voorbeeld van VDL Nedcar in Born, waar vorig jaar duizenden werknemers hun baan verloren. Castelein merkt echter op dat dit, volgens uitkeringsinstanties UWV, uiteindelijk een positieve impact heeft gehad op de lokale economie.
Een probleem blijft echter dat niet iedereen eenvoudig kan overstappen naar een andere sector, zoals CNV opmerkt: “Een ontslagen medewerker uit de industrie kan niet zomaar bij de kinderopvang aan de slag.”
Langdurige werkloosheid
Treur wijst op het verschil tussen kortdurende en langdurige werkloosheid; laatsten zijn problematischer. De consensus is dat Nederlandse werknemers gemakkelijker moeten kunnen overstappen naar andere sectoren, vooral gezien de structurele tekorten in de zorg, het onderwijs en de techniek, zoals blijkt uit recente onderzoeken van de Universiteit Maastricht.
Wilthagen benadrukt dat er mogelijkheden zijn om op de arbeidsmarkt te sturen, niet alleen door efficiëntie en arbeidsproductiviteit, maar ook door de focus op hoogwaardige arbeidsmigratie en het verminderen van deeltijdwerken.
Geen doemscenario’s
Hij pleit ervoor dat vakbonden stoppen met het schetsen van doemscenario’s en hun verantwoordelijkheid nemen. Het is cruciaal dat mensen niet te lang thuis blijven zitten na het verlies van hun baan.
Daarnaast steunt Wilthagen de oprichting van Regionale Werkcentra, waar samenwerking tussen verschillende organisaties mensen helpt om van werk naar werk te gaan. “In de afgelopen jaren hebben we zo’n 23.000 mensen naar een nieuwe baan geholpen,” aldus vakbond CNV.
Flexibilisering van werkcentra
Wilthagen suggereert dat deze centra minder bureaucratisch ingericht moeten worden, zodat mensen in een informele setting, zoals onder het genot van een kopje koffie, over hun carrièremogelijkheden kunnen discussiëren.
Bovendien pleit hij voor de implementatie van CompetentNL, een standaard voor het beoordelen van vaardigheden van werknemers. Deze aanpak is belangrijk omdat het focust op wat iemand kan en nog kan leren, in plaats van louter op diploma’s en werkervaring.
Eisen verlagen
De discussie over de vereisten voor functies, met name de noodzaak van werkervaring en taalbeheersing, is cruciaal. Treur stelt dat er in sommige gevallen onterecht aan deze eisen wordt vastgehouden, terwijl er in sectoren zoals de zorg en techniek voldoende bereidheid is om mensen met minder ervaring aan te nemen.
WW-verkorting
Het verlengen van de WW uitkering is een belangrijk thema. De recente verkorting van de duur van 38 naar 24 maanden stimuleert werkzoekenden om sneller een nieuwe baan te vinden, maar dit kan resulteren in lagere salarissen of minder kwalitatieve posities, aldus een recent onderzoek.
Loondoorbetaling bij ziekte
Wilthagen onderstreept ook het probleem van loondoorbetaling bij ziekte, dat in Nederland tot twee jaar kan doorgaan. Hij merkt op dat dit werkgevers kan ontmoedigen om mensen aan te nemen.
De hoogleraar roept op tot meer flexibiliteit voor werkgevers en betere ondersteuning voor werknemers die een nieuwe richting in hun carrière moeten inslaan. Hij bekritiseert de politiek voor de focus op contractvormen in plaats van de werkelijke inhoud van werk en opleidingen.
Onbenut arbeidspotentieel
Volgens Treur kan er veel voordeel behaald worden als werkgevers meer rekening houden met onbenut arbeidspotentieel. De afgelopen jaren waren er 848.000 mensen zonder betaalde arbeid met gezondheidsproblemen, wat aantoont dat er kansen liggen voor meer diversiteit op de arbeidsmarkt. Flexibiliteit van werkgevers kan ervoor zorgen dat nog meer mensen aan het werk kunnen komen.
Wilthagen benadrukt het belang van kritisch kijken naar hoe arbeid wordt ingezet en roept op tot een efficiënter gebruik van deze ‘energie’. De druk vanuit de tekorten kan simpelweg leiden tot een herziening van eisen en budgetten in het bedrijfsleven.
