Redactie
De klimaattop in Azerbeidzjan zit een dag voor het formele einde nog altijd muurvast. De gesprekken over het belangrijkste onderwerp — een doel voor internationale klimaatsteun aan ontwikkelingslanden — komen nauwelijks verder.
Diplomaten van de bijna tweehonderd aanwezige landen wachtten in de nacht van woensdag op donderdag op een voorstel van de voorzitter van de top. Hij zou op de belangrijkste onderwerpen een compromistekst voorstellen.
Maar toen deze teksten donderdagochtend met flink wat vertraging online kwamen, bleek dat de belangrijkste discussiepunten nog openstaan. Voor de internationale klimaatsteun aan ontwikkelingslanden blijven nog twee totaal tegenovergestelde voorstellen overeind. En het belangrijkste element — het bedrag — staat er nog helemaal niet in.
Vertegenwoordigers van ontwikkelingslanden hadden woensdag nog benadrukt dat het nu tijd was om over bedragen te gaan praten. «We hebben een cijfer nodig als kop boven de tekst», zei onderhandelaar Adonia Ayebare uit Oeganda, die de grootste groep van samenwerkende ontwikkelingslanden vertegenwoordigt.
Maar de EU en andere rijke landen willen nog altijd niet over bedragen praten. Ze willen dat er eerst duidelijkheid komt over de structuur van het doel voor klimaatfinanciering. Daar kunnen rijke en arme landen het tot nu toe totaal niet over eens worden.
Klimaatverslaggevers Jeroen Kraan en Emma van Bergeijk volgen de klimaattop vanuit Bakoe. Lees meer over de klimaattop in ons dossier.
‘Is dit een grap?’
Ontwikkelingslanden willen dat er jaarlijks minstens 1 biljoen (1.000 miljard) dollar aan klimaatsteun komt uit rijke landen, voor een groot deel in de vorm van donaties en goedkope leningen. Rijke landen zetten in op een veel breder doel, waar zelfs ook binnenlandse uitgaven van ontwikkelingslanden in zouden meetellen. Daaronder zou dan een subdoel komen voor het geld dat ontwikkelde landen doneren of loskrijgen bij private investeerders.
Hoewel de industrielanden hier dus nog geen bedrag aan willen hangen, is de EU naar verluidt bereid om in te zetten op 200 à 300 miljard in 2035. Dat is twee à drie keer zo veel als het huidige doel, maar aanzienlijk minder dan volgens experts nodig is.
Het bedrag valt dan ook niet in goede aarde bij ontwikkelingslanden. «Is dit een grap?», was woensdag de enige reactie van Ayebare en zijn Boliviaanse collega Diego Pacheco.
Weinig duidelijke taal over fossiele brandstoffen
In de onderhandelingsteksten die donderdag zijn gepresenteerd, staat weinig duidelijke taal over het uitfaseren van fossiele brandstoffen en het investeren in hernieuwbare energie. De EU wil daar juist stevige woorden over zien, nadat het vorig jaar op de klimaattop in Dubai eindelijk was gelukt om overeenstemming te bereiken over het «wegbewegen» van olie, kolen en gas.
«Zoals het er nu voor staat, is het duidelijk onacceptabel», zei Eurocommissaris Wopke Hoekstra donderdag. Volgens hem willen sommige landen «doen alsof de vorige klimaattop niet is gebeurd».
Hoekstra ging donderdag niet in op een vraag van NU.nl of hij nu wel een bedrag op tafel gaat leggen in de onderhandelingen.
«Deze tekst brengt ons niet dichter bij ambitie, maar bij uitsterven», zei Juan Carlos Monterey Gomez, de hoofdonderhandelaar van Panama. Volgens hem is meer klimaatambitie én meer klimaatgeld nodig. Minder dan dat is «een doodstraf voor mijn volk», zei Gomez.
Allegaartje van wensen
Er lijkt inmiddels wel overeenstemming te zijn over de mogelijkheid voor landen als China en Saoedi-Arabië om vrijwillig bij te dragen aan de internationale klimaatsteun. Ook in het voorstel van de ontwikkelingslanden worden ze «uitgenodigd» om dit te doen.
Verder is de concepttekst een allegaartje van wensen uit verschillende werelddelen. Zo wordt de nadruk gelegd op het verminderen van de schuldenlast van arme landen. Ook wordt de mogelijkheid geschept om de vrijwillige handel in CO2-credits aan te merken als klimaatfinanciering, een voorstel dat direct op stevige kritiek van milieugroepen kon rekenen. Die handel is in de afgelopen jaren erg gevoelig gebleken voor fraude en waardeloze CO2-credits.
Rijke landen worden in de tekst gevraagd om te stoppen met klimaatsubsidies van meer dan 100 miljard dollar. Dat voorstel lijkt specifiek gericht te zijn op het grote klimaatpakket van de Amerikaanse president Joe Biden, die met subsidies strooit om onder meer de bouw van elektrische auto’s in eigen land te stimuleren. Dat is tegen het zere been van China, de grootste mondiale concurrent.
De voorzitter van de top in Azerbeidzjan organiseert later op donderdag een vergadering met de hoogste vertegenwoordigers van alle landen. Daar zal hij proberen de plooien glad te strijken zodat de klimaattop toch tot een succesvol eind kan komen. Officieel eindigt de top vrijdagmiddag, maar vermoedelijk is er in het weekend nog blessuretijd nodig.
