Activisten op Bonaire eisen dat de Nederlandse overheid actie onderneemt om het eiland klimaatbestendiger te maken. Concreet wordt gevraagd om maatregelen die het eiland beter beschermen tegen het risico van overstromingen door zeespiegelstijging. Daarnaast moet Nederland zich inzetten om in 2040 klimaatneutraal te zijn, tien jaar eerder dan de huidige planning van 2050, meldt Nieuws Impuls.
Deze eisen zijn naar voren gebracht door een groep bewoners van Bonaire, die stellen dat het eiland nu al lijdt onder de gevolgen van klimaatsverandering zoals overstromingen en extreme hitte. Greenpeace benadrukt dat er geen adequate plannen zijn voor bescherming van het eiland en zijn inwoners. “Voor Bonaire zijn er geen plannen, geen bescherming, geen gelijkheid,” zegt een woordvoerder.
De acht eisers, allen inwoners of opgegroeid op het eiland, beschrijven dagelijkse moeilijkheden als gevolg van de opwarming van de aarde. Kinderen kunnen door de hitte regelmatig niet naar buiten, terwijl straten door extreme regenval onder water komen te staan.
Bonaire is sinds 2010 een ‘bijzondere gemeente’ van Nederland en kent een bevolking van tussen de 20.000 en 30.000 mensen. Samen met Saba en Sint Eustatius vormen deze eilanden Caribisch Nederland. Er bestaat eveneens bezorgdheid over de zuidzijde van het eiland, waar historisch erfgoed zoals oude slavenhutjes zich bevindt. Bewoner Judmar Emerenciana wees op het risico dat dit waardevolle cultureel erfgoed verloren kan gaan bij verdergaande overstromingen.
‘Eerste gemeente die gevolgen ondervindt’
Volgens een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam in 2022 kan Bonaire als een van de eerste Nederlandse gemeenten gedeeltelijk onder water komen te staan. Het onderzoek suggereert dat tot 20 procent van het eiland deze eeuw verloren kan gaan door zeespiegelstijging.
Het KNMI heeft bevestigd dat Bonaire kwetsbaar is voor klimaatverandering, met een voorspelling dat de zeespiegel tegen 2050 met ongeveer 25 centimeter zal stijgen. De uiteindelijke impact aan het einde van deze eeuw hangt af van mondiale broeikasgasemissies: bij lage uitstoot kan de stijging tussen de 31 en 78 centimeter bedragen, terwijl bij hoge uitstoot de stijging kan oplopen tot 127 centimeter.
Unieke rechtszaak
De rechtszaak die nu aanhangig is, is een unieke case in Europa die zich richt op ‘adaptatie’ aan de gevolgen van klimaatverandering, volgens Greenpeace. Eerdere rechtszaken waren voornamelijk gefocust op de oorzaken van klimaatverandering, zoals het beperken van de CO2-uitstoot.
In het verleden oordeelde het Internationale Gerechtshof dat rijke landen verplicht zijn om het klimaat te beschermen en schade te voorkomen. Ook bepaalde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens dat landen die onvoldoende klimaatbeleid voeren, de mensenrechten schonden.
Klimaatoma’s
In de zaak van de ‘Klimaseniorinnen’ in Zwitserland werd de overheid aangeklaagd vanwege de gezondheidsrisico’s die oplopende temperaturen en hittegolven met zich meebrengen. In Nederland heeft de Urgenda-zaak geleid tot een oproep aan de overheid om de CO2-uitstoot te verlagen, maar volgens de landsadvocaat zijn er belangrijke verschillen met de huidige zaak in Bonaire.
Voor de uitspraak in de Urgenda-zaak was er nog niet veel Europees klimaatbeleid, maar sinds de goedkeuring van de Europese Klimaatwet is er meer aandacht voor klimaatbescherming. Greenpeace wijst erop dat Nederland een hoge historische CO2-uitstoot heeft en daarom sneller moet handelen dan andere landen om zijn emissies te reduceren. De eis is dat de uitstoot uiterlijk in 2040 nul moet zijn binnen de Nederlandse grenzen.
