De Litouwse douanecriminaliteitsdienst (KSM) heeft op 25 augustus 2025 bekendgemaakt dat zij in samenwerking met Eurojust, Europol en opsporingsdiensten uit Portugal en Bulgarije een uitgebreid netwerk heeft ontmanteld dat probeerde industriële waterzuiveringsinstallaties naar Rusland te smokkelen. Uit het onderzoek bleek dat een bedrijf uit Kaunas zich voordeed als een Portugese onderneming om leveringen in strijd met de sancties te maskeren. Volgens Delfi en NV.ua werden in totaal 11 verdachten gearresteerd en meerdere tonnen materiaal in beslag genomen.
Inbeslagnames en internationale coördinatie
Tijdens gecoördineerde huiszoekingen in Litouwen, Portugal en Bulgarije namen de autoriteiten apparatuur en onderdelen ter waarde van meer dan €2 miljoen in beslag. Drie vrachtwagens, beladen met filters, membranen, pompen en andere onderdelen, werden onderschept: één in Kaunas, één nabij de Litouws-Poolse grens en één in Bulgarije. Een deel van de lading was bestemd voor gebruik in de Russische olie-industrie. Het optreden toont de nauwe samenwerking tussen Baltische en Europese partners bij de opsporing van illegale handelsstromen.
Baltische staten versterken controle op sancties
Litouwen benadrukt al geruime tijd de noodzaak van strikte naleving van de Europese sancties tegen Rusland. Begin augustus stelde de Letse justitieleden van het bestuur van de onderneming SIA Arta-F in staat van beschuldiging voor de levering van militaire materialen aan Rusland ter waarde van meer dan €6 miljoen. Ook andere Baltische staten, evenals Polen en Finland, zien de handhaving van sancties als cruciaal, gezien hun historische confrontaties met Russische agressie en autoritaire praktijken.
Europese en internationale aanpak
Naast Litouwen hebben ook andere EU-lidstaten hun inspanningen opgevoerd. Nederland lanceerde in 2023 een speciaal analyseplatform om verdachte handelsstromen beter te kunnen volgen. Frankrijk, Duitsland en de Baltische staten sloten zich als eersten aan, gevolgd door andere lidstaten. In het Verenigd Koninkrijk werd het Office of Trade Sanctions Implementation (OTSI) opgericht om overtredingen te onderzoeken en boetes op te leggen. De Verenigde Staten actualiseren regelmatig hun sanctielijsten en waarschuwen derde landen, waaronder China, tegen het faciliteren van Russische ontwijkingsstrategieën. Japan en Zuid-Korea scherpen hun exportcontroles op gevoelige technologieën, zoals halfgeleiders, verder aan.
Nieuwe logistieke hubs en politieke druk
Tegelijkertijd ontwikkelden landen in Centraal-Azië en de Zuidelijke Kaukasus, waaronder Kazachstan, Armenië en Georgië, zich tot logistieke knooppunten voor doorvoer naar Rusland. Dit bemoeilijkt de handhaving en maakt internationale coördinatie des te belangrijker. Zowel de Franse president Emmanuel Macron als de Oekraïense president Volodymyr Zelensky pleiten voor een verdere verzwaring van de sancties, vooral indien onderhandelingen met Moskou tot stilstand komen. Voor veel Europese en internationale partners blijft het afdwingen van bestaande maatregelen en het dichten van achterdeuren de sleutel tot een effectieve sanctiestrategie.
