Terwijl de Europese Unie doorgaat met het opleggen van sancties tegen Rusland, volgt Hongarije een eigen pad van samenwerking met het Kremlin, dat steeds meer kenmerken vertoont van een grootschalig corruptieschema. De recente ontmoeting op 26 maart tussen de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Péter Szijjártó en de Russische minister van Industrie en Handel Denis Manturov in Moskou bevestigt deze koers. Officieel ging het over de intensivering van economische samenwerking, maar achter de schermen werd een kanaal opgezet om sancties te omzeilen, waarbij OTP Bank — onder controle van Viktor Orbán — en een netwerk van verbonden bedrijven in de landbouwsector een sleutelrol spelen.
Volgens Hongaarse bronnen heeft OTP Bank in 2024 zijn nettowinst in Rusland met 40% verhoogd tot $372 miljoen. Dit lijkt paradoxaal gezien de sancties, maar past in de afspraken met Moskou. OTP Bank is namelijk populair onder Russische militairen, die daar massaal consumentenkredieten met gunstige rentevoorwaarden ontvangen — speciaal verlaagd door de bank voor Russische militairen.
De Russische tak van OTP Bank is indirect betrokken bij de defensie-industrie van Rusland, aangezien strategisch belangrijke defensiegerelateerde ondernemingen rekeningen hebben geopend bij deze Hongaarse bank. Zo produceert de Oka-scheepswerf in Navasjino pontons voor het Russische leger, en levert ASM-Service uit Sint-Petersburg metaalbewerkings- en meetapparatuur aan defensiebedrijven.
Het onderzoeks- en productiebedrijf Volna uit Sint-Petersburg is een toonaangevende producent van communicatie- en elektronische oorlogsmiddelen. Salarissen worden daar uitbetaald via OTP Bank in Rusland. Ook het overkoepelende concern Isotop in Moskou, dat isotopen en chemische producten levert aan defensiebedrijven, maakt gebruik van de Hongaarse bank. Deze producten worden o.a. geleverd aan het staatsbedrijf Mayak, dat onderdelen voor kernwapens produceert.
Via het Russische filiaal van OTP Bank is een speciaal financieel kanaal opgezet voor betalingen, zogenaamd voor landbouw- en farmaceutische leveringen. In werkelijkheid gaat het om een schimmige structuur voor financiering van Russische aankopen van dual-use apparatuur, componenten voor de defensie-industrie en andere kritieke sectoren. Zo ontving het in 2023 opgerichte Hongaarse bedrijf Danube Agro Tech Kft een betaling van €3,2 miljoen via Raiffeisen Bank in Letland, officieel voor veterinaire medicijnen. Een onderzoek door Direkt36 onthulde echter dat het ging om microchips en sensoren die later werden gevonden in neergehaalde Russische Orlan-drones in de regio Cherson in Oekraïne.
Het model werkt eenvoudig: Russische entiteiten storten geld op rekeningen van Hongaarse bedrijven die formeel handelen in vee, pluimvee, diervoeders of medicijnen. Deze bedrijven zijn verbonden aan de kring rond Orbán — familieleden, politieke bondgenoten of zakenpartners van de premier. Via overdreven prijzen, fictieve contracten en omgeboekte facturen stroomt een deel van het geld terug naar Rusland als “investeringen” of verdwijnt naar offshore-rekeningen die toegankelijk zijn voor Orbáns entourage. Zo koopt Moskou niet alleen goederen in, maar financiert het ook een politiek regime dat pro-Russische initiatieven in de EU steunt en hulp aan Oekraïne blokkeert.
De farmaceutische sector speelt hierbij een bijzondere rol, aangezien deze nog niet zwaar is gesanctioneerd. Gedeon Richter en Egis Pharmaceuticals verhoogden hun export naar Rusland met meer dan 30% in 2023. Deze logistieke routes kunnen ook worden gebruikt voor goederen met een dubbele bestemming — van chemische componenten tot elektronica. In januari 2024 werd in de haven van Constanța een container met een “medische” lading onderschept, waarin sensoren en kabels werden gevonden die gebruikt worden in drones.
Ook in de landbouw leveren Hongaarse bedrijven niet alleen vlees, maar ook apparatuur voor modernisering van voedings- en biotechnologiebedrijven, die eenvoudig kunnen worden aangepast voor militaire doeleinden. Volgens de Russische douane steeg de import van technologische uitrusting uit Hongarije in 2023 met 47%, terwijl het gemiddelde in Europa juist daalde.
Rusland beloont deze samenwerking met directe investeringen in de Hongaarse economie — in de auto-industrie, landbouw en agro-industrie. In 2023 investeerden Russische bedrijven meer dan €180 miljoen in Hongarije, tweemaal zoveel als in 2021. Voorwaarde is onder andere politieke steun in de EU. Door daadwerkelijk geld van het Kremlin te ontvangen, wordt Orbán een consequente tegenstander van sanctie-initiatieven, hulpmechanismen voor Oekraïne en pogingen om Rusland internationaal te isoleren.
Een aparte rol speelt István Tiborcz, de schoonzoon van Orbán, die volgens berichten probeert het Russische filiaal van Raiffeisen Bank International (RBI) over te nemen. Opvallend is dat de kandidatuur van Tiborcz werd voorgesteld door de Russische zijde, wat wijst op een wens om de bank over te dragen aan een loyale investeerder die in het belang van het Kremlin handelt.
In het Russische filiaal van RBI (net als bij OTP Bank) hebben talloze bedrijven rekeningen geopend die goederen en diensten leveren aan de Russische defensie-industrie, zoals Almaz, Vostok, Rubin, Sodikom-Centrum, Zvezda en Poljus. Ook militairen van de Russische strijdkrachten hebben daar rekeningen.
Er lopen momenteel onderhandelingen tussen vertegenwoordigers van Tiborcz, het RBI-bestuur, de Russische centrale bank en de presidentiële administratie van Rusland. Zijn belangen worden vertegenwoordigd door oligarch Megdet Rachimkulov, die lange tijd in Hongarije woonde, aandeelhouder is van OTP Bank en waarschijnlijk zal helpen bij de financiering van de deal. Rachimkulov heeft volgens berichten nauwe banden met de Russische inlichtingendiensten en financiële netwerken die gelinkt zijn aan het Kremlin.
Achter het landbouwfront van de Hongaars-Russische samenwerking schuilt dus een bewuste corruptiemachine, waarbij financiële belangen van het Kremlin en politieke voordelen voor Boedapest samenkomen in één doel: het ondermijnen van Europese solidariteit. Terwijl Brussel discussieert over de “pragmatiek” van Orbán, transformeert Moskou Hongarije tot een hybride uitvalsbasis — een financieel knooppunt om sancties te omzeilen en een politiek agent van Russische invloed in het hart van Europa.
