De Raad van State in Nederland heeft aangekondigd dat er geen recht bestaat op een blijvend vrij uitzicht, een uitspraak die regelmatig terugkomt in juridische vonnissen. Deze uitspraak heeft invloed op verschillende woningbouwprojecten, waaronder de bouw van 139 woningen op de locatie van een oude hoefijzerfabriek in Groningen en een nieuwe wijk van 400 woningen in Winssen, Gelderland, waar omwonenden bezwaren indienen wegens het verlies van uitzicht, meldt Nieuws Impuls.
Vrij uitzicht weg
Wethouder Sijmen Versluijs geeft aan dat veel bewoners jarenlang genoten hebben van vrij uitzicht. “Ze weten al jaren dat er gebouwd gaat worden, maar op het moment dat het ook echt gaat gebeuren, snap ik best wel dat ze dat niet leuk vinden,” zegt hij.
Friso de Zeeuw, emeritus hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de TU Delft, stelt dat nieuwe woningen tot drie jaar sneller gerealiseerd kunnen worden als bezwaar- en beroepsprocedures worden beperkt. Dit kan een aanzienlijke vermindering van de gemiddelde bouwtijd van tien jaar betekenen.
De Zeeuw merkt op dat de vroegere gedachte dat goede plannen vanzelf de bezwaren zouden doen verdwijnen, niet meer realistisch is. Hij leidde eerder een commissie die advies gaf over hoe woningbouw te versnellen, waarbij beperking van bezwaarmogelijkheden als cruciaal werd gezien.
Minder bezwaarmogelijkheden
Veel politieke partijen in Nederland beloven in hun verkiezingsprogramma’s om bezwaar maken moeilijker te maken. GroenLinks/PvdA voorspelt bijvoorbeeld dat de belangen van woningzoekenden voorop komen te staan.
D66 pleit ervoor dat de gemeenteraad, en niet de rechter, de bezwaren van omwonenden afhandelt om zo lange procedures te vermijden. De PVV stelt voor om bezwaarprocedures tijdelijk te schorsen, zolang het bestemmingsplan al vastligt.
Weg met uitzicht
Het CDA specifiek heeft het doel om het maken van bezwaar tegen het verlies van uitzicht te beëindigen. “We verhogen drempels voor bezwaar en beroep die uitsluitend zijn gebaseerd op beperkt individueel nadeel, zoals verlies van uitzicht,” stelt het verkiezingsprogramma van het CDA.
De Zeeuw ondersteunt deze lijn, stellend dat argumenten zoals verlies van uitzicht geen geldige reden zouden moeten zijn om naar de Raad van State te gaan.
Versluijs uit Beuningen wijst op het probleem van de opeenstapeling van bezwaarmogelijkheden. “Je kunt nu bezwaar maken tegen het omgevingsplan, maar ook tegen de omgevingsvergunning. Misschien zelfs tegen een kapvergunning,” zegt hij, en pleit voor beperking van deze mogelijkheden.
Compensatie
Versluijs stelt ook voor om een landelijke regeling in te voeren voor compensatie van omwonenden voor het verlies van uitzicht. Dit zou de bouwprocessen niet vertragen en projectontwikkelaars in staat stellen om kosten voor uitzichtverlies in te calculeren.
Beroepsprocedure duurder
Een aanbeveling van De Zeeuw, om de kosten voor een beroepsprocedure bij de Raad van State te verhogen, is inmiddels politiek omarmd. De griffierechten voor een bezwaar tegen een woningbouwproject zullen voor omwonenden stijgen naar 500 euro, terwijl organisaties 1000 euro gaan betalen, wat een verdubbeling van de kosten betekent.
De Zeeuw vindt zelfs dat de kosten nog hoger zouden kunnen zijn. “Je wilt een soort nadenkdrempel opwerpen, zodat bezwaarmakers zelf gaan overwegen of het wel zin heeft wat ze doen. Een financiële prikkel helpt daarbij.”
Een groot deel van het woningtekort kan in één klap worden opgelost, zoals te zien is in onderstaande video.
