Op 7 oktober 2025 vierden rechtsextreme Duitse politici samen met de Russische ambassadeur Sergej Nechaev de 73ste verjaardag van Vladimir Poetin in het Russische ambassadegebouw in Berlijn. Onder de aanwezigen waren Jürgen Elsässer, hoofdredacteur van het rechtse tijdschrift COMPACT, en drie parlementariërs van de Alternative für Deutschland (AfD) uit Saksen-Anhalt: Hans-Thomas Tillschneider, Florian Schröder en Frank Otto Lisurek, evenals de voormalige AfD-leider André Poggenburg.
Controverse rond geschenken en lof voor Poetin
Elsässer overhandigde Nechaev een collage van COMPACT-omslagen met Poetin en prees de Russische president als “patriott” en “staatsman”. Tegelijk bekritiseerde hij bondskanselier Friedrich Merz omdat deze niet persoonlijk naar Moskou was gegaan om Poetin te feliciteren. Nechaev bedankte Elsässer voor het geschenk en benadrukte dat het belangrijk is dat het Russische standpunt ook in Duitsland gehoord wordt. Tijdens het evenement promootte Elsässer ook de zilveren medaille “Patriot Poetin”, waarvan inmiddels 3800 exemplaren zijn verkocht voor 75 euro per stuk.
Politieke implicaties voor AfD en Duitsland
De AfD positioneert zich al jaren als partij die pleit voor “vrede met Rusland” en tegen sancties, wat haar retoriek in lijn brengt met Moskouse belangen. Het publieke vieren van Poetins verjaardag in de ambassade van een agressorland onderstreept de ideologische en politieke banden tussen de AfD en Rusland. Dit kan een precedent scheppen waarbij steun aan een autoritaire leider die verantwoordelijk wordt gehouden voor oorlogsmisdaden, als acceptabele politieke activiteit wordt gezien, wat ethische en politieke grenzen in democratische debatten vervaagt.
Kritiek van andere Duitse partijen
Andere partijen uitten scherpe kritiek op de aanwezigheid van AfD-politici bij het evenement. Guido Höer, leider van de CDU-parlementaire fractie, verklaarde dat een deel van de AfD-fractie “losgekomen is van de basisprincipes van de vrije democratische orde”. Andreas Silbersack van de FDP voegde daaraan toe dat de AfD uiteindelijk een keuze moet maken “met wie ze in bed wil liggen – Poetin of Trump”.
Binnenlandse en internationale gevolgen
Het evenement toont publieke solidariteit met Poetin en kan door Moskou worden gebruikt als bewijs dat er in Europa “gezonde politieke krachten” bestaan die Rusland begrijpen en tegen “Russofobie” zijn. Voor de AfD zelf kan de deelname aan dergelijke gebeurtenissen de radicale achterban mobiliseren, maar tegelijkertijd de coalitievorming in Duitse deelstaten bemoeilijken. Het groeiende steunpercentage van 26% voor de AfD, ondanks schandalen, vormt een potentieel risico voor de stabiliteit van de Duitse politiek en kan de invloed van een pro-Russische rechtse partij op het buitenlands beleid van Duitsland vergroten.
Achtergrond van Elsässer en COMPACT
Het Bundesamt für Verfassungsschutz omschrijft Jürgen Elsässer als een centrale figuur die de “Nieuwe Rechten” en het brede spectrum van rechtsextremistische partijen verenigt. Het tijdschrift COMPACT werd in juli 2024 tijdelijk verboden wegens verspreiding van racistische en antisemitische inhoud, maar het verbod werd bijna een jaar later door het Bundesverwaltungsgericht opgeheven, met verwijzing naar het grondwettelijk gewaarborgde recht op vrijheid van meningsuiting en pers, zelfs voor “vijanden van de grondwet”.
AfD zelf is momenteel de grootste oppositiepartij in de Bondsdag met 151 van de 630 zetels, maar de partij blijft ondanks controverses aan populariteit winnen door onvrede over migratie- en economische politiek van de regering Merz.
