Ruim tienduizend studenten krijgen het geld terug dat zij als boete moesten betalen omdat ze aangemerkt werden als fraudeur. De overheid heeft indirect gediscrimineerd bij de controles of deze studenten recht hadden op een uitwonendenbeurs.
Het gaat om alle studenten die tussen 2012 en 2023 zijn gecontroleerd en beboet voor fraude. Studenten die hun ouderlijk nest verlaten om op zichzelf te wonen hebben recht op een hogere beurs. Maar de manier waarop Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) hen controleerde, was discriminerend.
Studenten uit wijken met veel bewoners met een migratieachtergrond werden bijvoorbeeld veel vaker gecontroleerd. Daarmee is het bewijs voor de fraude in alle gevallen onrechtmatig, meldt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
Minister Eppo Bruins (Onderwijs) trekt in totaal 61 miljoen euro uit om de boetes terug te betalen. Het ministerie meldt later wanneer de (oud-) studenten hun geld terugkrijgen en hoe het proces verder verloopt.
De rechtbank Overijssel oordeelde onlangs in een zaak dat het verkregen bewijs van de vermeende fraude niet rechtmatig was verkregen, en het daarom niet gebruikt mocht worden. Het ministerie wil meer van dergelijke zaken voorkomen, en kiest ervoor om van tevoren al te compenseren. Het kabinet zegt ook lessen te hebben getrokken uit de fouten rondom het toeslagenschandaal.
In 2023 ontdekten NOS op 3, Investico en het Hoger Onderwijs Persbureau dat studenten met een migratieachtergrond opvallend vaak worden bestempeld als fraudeur. Uit een rondgang langs advocaten die bezwaarmakende studenten bijstonden in fraudezaken, bleek dat het in maar liefst 97 procent ging om Nederlanders met een migratieachtergrond.
Vervolgens maakte toenmalig onderwijsminister Robbert Dijkgraaf excuses voor de “indirecte discriminatie bij de controles van DUO”. Hij benadrukte toen dat van directe discriminatie geen sprake was. “Gegevens met betrekking tot afkomst, zoals migratieachtergrond, speelden geen rol.”
