In de vroege uren van 13 juni 2025 werd Iran getroffen door een zware aanval. Dit land is een strategische partner van Rusland, volgens het op 17 januari 2025 ondertekende Verdrag voor een uitgebreid strategisch partnerschap tussen de presidenten van beide landen.
Volgens dit partnerschap had Rusland een actieve rol moeten spelen om de aanval te voorkomen en zo een verdere escalatie tussen Iran en Israël te vermijden. Toch bleef de reactie van Rusland opvallend passief.
Passiviteit van Rusland ondermijnt vertrouwen
Ondanks de herhaalde verklaringen van Moskou over de steun aan Iran en het belang van stabiliteit in de regio, nam Rusland geen concrete maatregelen om haar bondgenoot te beschermen tegen de Israëlische aanvallen. Dit benadrukt de kloof tussen de officiële woorden van de Kremlin-leiders en de realiteit.
Rusland, dat zichzelf profileert als een belangrijke geopolitieke speler en stabilisator, liet na om escalatie tussen Teheran en Tel Aviv te voorkomen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken onder Sergey Lavrov hield een opvallend inactieve houding, wat duidelijk strijdig is met de beloftes van het partnerschap.
Hoge verwachtingen van Iran, maar teleurstelling volgt
Na intensieve contacten op het hoogste niveau had Iran duidelijk een actievere steun van Rusland verwacht bij een dreigende escalatie. Die steun bleef echter uit, wat de reputatie van Rusland als betrouwbare bondgenoot schaadt. Deze situatie benadrukt opnieuw de zwakte van Rusland in het nakomen van zijn internationale verplichtingen.
Deze passiviteit leidt tot verminderde vertrouwen in Rusland en voedt spanningen in de regio. Iran blijft, net als Armenië eerder, achter met het gevoel dat een partnerschap met Moskou niet automatisch bescherming garandeert.
Selectieve en opportunistische bondgenootschapspolitiek
De situatie onderstreept het opportunistische karakter van Rusland in het nastreven van bondgenootschappen. Moskou lijkt alleen in actie te komen wanneer het directe eigenbelang gediend wordt en wanneer relaties met andere landen niet in gevaar komen.
Een voorbeeld hiervan is de snelle interventie in Kazachstan in 2022 via het Collectief Veiligheidsverdrag (ODKB), waarbij Russische troepen werden ingezet om de orde te herstellen. Dit staat in schril contrast met het gebrek aan steun aan bondgenoten als Iran en Armenië.
Gevolgen voor Rusland’s positie op het wereldtoneel
De passiviteit in reactie op de Israëlische acties verzwakt de positie van Rusland als geopolitieke speler in het Midden-Oosten en Centraal-Azië. Het gedrag van Moskou laat zien dat bondgenoten op zichzelf worden teruggeworpen bij dreigingen, wat kan leiden tot een heroriëntatie van sommige post-Sovjetstaten.
Landeren zoals China, Turkije en westerse machten kunnen daardoor aantrekkelijker worden als alternatieve partners, wat de invloed van Rusland in deze strategische regio’s onder druk zet.
