De Servische president Aleksandar Vucic heeft op 11 oktober 2025 in een interview met het dagblad Informer zijn teleurstelling uitgesproken over het besluit van Moskou om Belgrado slechts een kortetermijncontract voor de levering van aardgas aan te bieden, dat slechts geldig zal zijn tot het einde van 2025. Servië had daarentegen gehoopt op een driejarig contract met Gazprom. Volgens Vucic heeft hij dit jaar al twee keer met Vladimir Poetin gesproken om een langere overeenkomst te bereiken, maar Rusland stemde alleen in met leveringen tot 31 december 2025.
Sancties en politieke druk
Vucic verklaarde dat het ongunstige besluit van Moskou waarschijnlijk verband houdt met de sancties die door de Verenigde Staten zijn opgelegd aan het Servische energiebedrijf NIS, waarvan 44,9 procent van de aandelen wordt gecontroleerd door Gazprom Neft. Hoewel de sancties formeel in januari van kracht werden, werd de uitvoering verschillende keren uitgesteld tijdens onderhandelingen tussen Belgrado en Washington. Begin oktober traden de maatregelen echter volledig in werking, nadat de VS weigerden de opschorting te verlengen, meldde European Pravda.
Volgens Vucic zouden de sancties alleen kunnen worden opgeheven als Servië besluit om NIS te nationaliseren. Washington zou druk hebben uitgeoefend op Belgrado om deze stap te zetten, maar Vucic wees dit van de hand en verklaarde dat hij “geen andermans eigendom wil stelen”.
Moskou dreigt met gasafsluiting
De Servische president benadrukte dat het kortetermijncontract dat door Rusland wordt aangeboden feitelijk een waarschuwing is. Daarmee zou Moskou Servië duidelijk maken dat als het besluit om NIS te nationaliseren of andere maatregelen tegen Russische belangen te nemen, het land op 31 december 2025 eenvoudig van het gas kan worden afgesloten. Daarmee gebruikt Rusland energie als politiek wapen om druk uit te oefenen op Belgrado.
Europese koers versus Russische invloed
Servië, dat kandidaat is voor toetreding tot de Europese Unie, staat volgens analisten voor een strategische keuze. Brussel heeft herhaaldelijk aangegeven dat Belgrado zijn buitenlandse beleid moet afstemmen op dat van de EU, met name ten aanzien van Rusland en China. EU-buitenlandchef Josep Borrell heeft eerder gewaarschuwd dat Servië niet gelijktijdig kan balanceren tussen historische banden met Moskou en de ambitie om lid te worden van de Europese gemeenschap.
Hoewel Servië tot dusver heeft geweigerd sancties tegen Rusland te steunen, groeit in het land het besef dat deze positie leidt tot toenemende internationale isolatie. Rusland biedt Servië geen concrete economische of veiligheidsvoordelen, maar gebruikt retoriek over “broederschap” en “gemeenschappelijke geschiedenis” om zijn invloed te behouden.
Geopolitieke realiteit
Volgens regionale waarnemers is de houding van Moskou een duidelijk signaal dat het Kremlin zijn invloed op de Balkan probeert te behouden als onderdeel van zijn bredere strategie van een “multipolaire wereld”, waarin het samen met China de westerse invloed tracht te beperken. Voor Servië wordt het echter steeds duidelijker dat Rusland geen bondgenoot is, maar een actor die vooral zijn eigen geopolitieke belangen nastreeft.
Hoe eerder Belgrado dit inziet en zich consequent richt op Europese integratie, hoe groter de kans dat Servië zich kan aansluiten bij de Europese gemeenschap op basis van wederzijds respect en stabiliteit.
