Op 24 augustus 2025 publiceerde de Oekraïense dienst Radio Svoboda een analyse van het Institute for the Study of War (ISW), waarin werd benadrukt dat het Kremlin zijn hybride offensief in Europa opvoert. Daarbij maakt Rusland gebruik van grootschalige GPS-storingen en communicatiestoornissen in de grensgebieden met NAVO-landen. Vooral staten langs de westelijke grens van Rusland en de Baltische Zee – waaronder de Baltische landen, Finland, Polen en Zweden – rapporteren de afgelopen maanden een sterke toename van jamming- en spoofing-incidenten, alsook een groei van Russische installaties voor elektronische oorlogsvoering (EW) in grensregio’s.
Toename van storingen en veiligheidsrisico’s
Volgens gegevens uit juni 2025 hebben Litouwen, Letland, Estland en Finland de Internationale Telecommunicatie-unie (ITU) formeel gewaarschuwd voor toenemende navigatieproblemen. Litouwen meldde eind juli een 22-voudige stijging van GPS-storingen ten opzichte van een jaar eerder. In Estland ondervond 85 procent van alle vluchten verstoringen van het signaal, met een toename van koersafwijkingen tot gevolg. Ook Polen en Zweden sloten zich aan bij de oproep om de civiele luchtvaart te beschermen tegen deze toenemende dreiging.
Gevaren voor lucht- en scheepvaart
De storingen vormen een directe bedreiging voor de veiligheid van civiele luchtvaart. Het uitvallen van GPS kan vliegtuigen desoriënteren, vooral in drukbezochte gebieden zoals het Baltisch gebied en de Poolse grens. Experts waarschuwen dat dit de kans op ernstige incidenten vergroot. Ook de scheepvaart loopt risico’s: navigatiefouten kunnen leiden tot aanvaringen, stranden of milieuschade. Daarnaast heeft de jamming impact op het dagelijks leven, van wegtransport en landbouw tot logistieke ketens en hulpdiensten.
Hybride strategie en NAVO-reactie
Het ISW merkt op dat Rusland methoden toepast die tijdens de oorlog in Oekraïne zijn ontwikkeld en deze inzet om de kwetsbaarheid van NAVO-systemen te testen. Daarmee kan Moskou de paraatheid van het bondgenootschap peilen zonder direct militair conflict. Analisten zien dit als een vorm van strategische druk die de interne cohesie van de NAVO op de proef stelt. NAVO-lidstaten hebben inmiddels opgeroepen tot meer coördinatie en versterking van eigen elektronische oorlogsvoeringscapaciteiten in de grensgebieden.
Oproep tot internationale maatregelen
Volgens Bloomberg dringen de Baltische staten en Finland aan op strengere internationale regels en sancties tegen Moskou. Zij benadrukken dat het opzettelijk verstoren van radiosignalen niet alleen militaire doelen raakt, maar ook een directe bedreiging vormt voor de veiligheid van burgers. Deskundigen pleiten voor duidelijke protocollen binnen de NAVO om dergelijke acties als gerichte agressie te classificeren en hierop met collectieve tegenmaatregelen te reageren.
Internationale druk op Moskou groeit
Het ISW concludeert dat de huidige praktijk van elektronische oorlogsvoering deel uitmaakt van een bredere hybride campagne tegen de NAVO. Naast diplomatieke protesten groeit de roep om gerichte sancties tegen Russische militaire en civiele actoren die betrokken zijn bij de productie en inzet van EW-systemen. Daarmee willen de bondgenoten de kosten voor Moskou verhogen en de risico’s voor uitvoerders persoonlijk maken.
