In Rusland is eind juli 2025 op grote schaal een nieuwe wet van kracht geworden die bedoeld is om financiële fraude en witwaspraktijken tegen te gaan. In de praktijk resulteert dit in een golf van blokkeringen van bankrekeningen van gewone burgers. Onder het mom van de strijd tegen zogenaamde “droppers” – mensen die hun rekeningen onbewust laten gebruiken voor illegale geldstromen – bevriezen banken nu rekeningen tot wel zes maanden. Zelfs alledaagse transacties kunnen aanleiding zijn voor maatregelen, waaronder geldoverschrijvingen aan vrienden of betalingen aan particulieren via betaalapps.
Nieuwe wet tegen ‘droppers’ leidt tot harde maatregelen
Volgens het Kremlin is de wet bedoeld om op te treden tegen netwerken die bankrekeningen van derden misbruiken voor het doorsluizen van crimineel geld. De aanpassing van de wet werd in juni ondertekend door Vladimir Poetin, en stelt gevangenisstraffen tot zes jaar in het vooruitzicht voor wie meewerkt aan dit soort constructies.
Maar in plaats van alleen fraudeurs aan te pakken, raken de maatregelen nu ook mensen die eenvoudige privétransacties uitvoeren. Zo melden meerdere media gevallen waarbij de rekeningen van burgers zijn geblokkeerd na het versturen van kleine bedragen naar familie, donaties aan goede doelen, of betalingen via alternatieve betaalkanalen. De regels worden breed geïnterpreteerd en toegepast zonder duidelijke criteria.
Onzekerheid en frustratie onder burgers
De Russische centrale bank verklaarde dat de maatregelen voortkomen uit inspanningen van financiële instellingen om “schijntransacties” en verdachte geldstromen te stoppen. Tegelijkertijd benadrukte Rosfinmonitoring dat het niet de bedoeling is om grootschalige bevriezingen toe te passen. Toch blijkt uit praktijkvoorbeelden dat banken extra waakzaam zijn bij overschrijvingen naar crypto-platforms, buitenlandse diensten, of bij het ontvangen van grote bedragen zonder duidelijke herkomst.
Zodra een klant één keer is gekoppeld aan een verdachte transactie of op een waarschuwingslijst terechtkomt, wordt hij langdurig gemonitord. Dit geldt zelfs voor mensen die enkel geld overmaakten naar een buurvrouw of reageerden op een hulpvraag op sociale media.
Structurele risico’s voor kwetsbare groepen
Critici vergelijken de situatie met eerdere economische hervormingen die neerkwamen op het feitelijk onteigenen van privévermogen. Burgers zoals gepensioneerden, chronisch zieken of alleenstaanden verliezen plotseling toegang tot hun geld – soms hun enige inkomen. De wet legt de bewijslast bij de burger, wat in strijd is met het wereldwijd erkende principe van onschuld tot het tegendeel is bewezen.
Daarnaast is er grote onduidelijkheid over het recht op beroep. In veel gevallen zijn er geen duidelijke procedures of toegankelijke wegen om bezwaren aan te tekenen. Voor gewone burgers zonder juridische kennis of financiële middelen is de weg naar gerechtigheid vrijwel onbegaanbaar.
Economische druk vermomd als veiligheidsmaatregel
In de context van sancties, oorlogsinspanningen en de verslechterende economische situatie in Rusland groeit het vermoeden dat deze maatregelen ook dienen om intern kapitaal te consolideren. Voor sommigen is de nieuwe wet een ‘verborgen belasting’ die liquiditeit aan het systeem onttrekt zonder parlementaire controle of transparantie. Door de middelen van gewone burgers maandenlang te bevriezen, versterken banken en autoriteiten hun greep op particuliere fondsen.
Voor velen voelt het als een duidelijk signaal van de staat: wat van jou lijkt, is niet langer van jou. De vraag blijft hoe lang burgers deze controle zullen accepteren, en wie uiteindelijk werkelijk profiteert van het systeem waarin de staat bepaalt wat ‘verdacht’ is.
