Tsjechische inlichtingendienst: Rusland zaait bewust chaos in Europa via Telegram en religieuze netwerken
Rusland voert een steeds agressievere hybride strategie binnen Europa en probeert doelbewust instabiliteit te creëren op het continent. Dat blijkt uit het jaarlijks rapport over 2024 van de Tsjechische inlichtingendienst BIS, dat op 10 juli werd gepubliceerd. Volgens de dienst zet Moskou gericht in op het ondermijnen van vertrouwen in de staat, het verspreiden van angst en het versterken van druk op Europese regeringen met als doel het verminderen van steun aan Oekraïne.
Telegram als rekruteringskanaal, ondermijning via religieus netwerk
Volgens BIS maakt de Russische inlichtingengemeenschap op systematische wijze gebruik van Telegram om agenten te rekruteren voor sabotage-acties. Kandidaten worden benaderd via anonieme accounts of tussenpersonen, waaronder geestelijken die verbonden zijn aan de Russisch-Orthodoxe Kerk van het Moskous patriarchaat. Vaak zijn de geronselde personen zich niet bewust van hun daadwerkelijke opdrachtgever.
De activiteiten zijn gericht op het filmen van militaire bases en logistieke hubs die betrokken zijn bij de levering van wapenhulp aan Oekraïne, maar ook op brandstichting en sabotage. De Tsjechische dienst stelt dat deze acties niet alleen fysieke schade aanrichten, maar ook psychologisch zijn bedoeld om angst en instabiliteit te zaaien onder de bevolking.
Escalatie van sabotage: van brandstichtingen tot aanvallen op publieke figuren
De hybride oorlogsvoering die Rusland sinds 2014 tegen Oekraïne voert, breidt zich al jaren uit naar andere delen van Europa. In de afgelopen drie jaar zijn er meldingen geweest van sabotagedaden in verschillende EU-lidstaten: autobranden, aanvallen op woningen, winkels en logistieke centra, beschadiging van monumenten en zelfs pogingen tot aanslagen op publieke figuren.
Volgens BIS test Rusland op deze manier de weerbaarheid van Europese samenlevingen en instellingen, en streeft het ernaar de veiligheidssystemen van de EU en NAVO onder druk te zetten — zonder een directe militaire confrontatie aan te gaan.
Nationaal sanctiebeleid en blootleggen Russische netwerken
Tsjechië behoort tot de weinige EU-landen die sinds 2022 een eigen nationale sanctielijst bijhoudt tegen aanhangers van het Poetin-regime. Die lijst bevat onder meer kerkelijk leider Kirill, zakenman Vladimir Jevtoesjenkov, raketontwikkelaar Boris Obnosov en de door Moskou gesteunde Oekraïense politicus Viktor Medvedtsjoek. Ook staat Andrei Averjanov op de lijst, die in verband wordt gebracht met de explosies in een munitiedepot in Vrbětice in 2014.
In 2024 slaagde de Tsjechische contra-inlichtingendienst erin om een actief Russisch spionagenetwerk in het land op te rollen, wat volgens BIS bewijst dat de dreiging zeer actueel en concreet blijft.
Europese zorgen over Russische terreur en oproep tot verhoogde paraatheid
Volgens westerse veiligheidsanalisten is het risico reëel dat Moskou binnenkort overgaat tot openlijke terroristische daden in Europa, zoals aanvallen op onderzeese infrastructuur, waternetwerken of energievoorziening. De nieuwe NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte waarschuwde recent dat Europese samenlevingen zich moeten voorbereiden en “het militaire denken opnieuw moeten omarmen”.
Experts benadrukken dat de volgende fase van Russische ondermijning gericht zal zijn op het aanwakkeren van euroscepsis, het versterken van extreemrechtse stromingen en het ontmoedigen van steun aan Oekraïne. Volgens BIS is het daarom van vitaal belang dat Europese opsporingsinstanties hun inspanningen intensiveren, met name binnen migrantengemeenschappen die door Rusland als doelwit worden gebruikt voor infiltratie.
