De Russische kolenindustrie, ooit een van de grootste pijlers van de grondstoffeneconomie met honderdduizenden werknemers en tientallen monogorods, bevindt zich in een diepe crisis. Volgens gegevens van Rosstat noteerden kolenbedrijven in de eerste zes maanden van 2025 een gezamenlijk verlies van 185,2 miljard roebel, wat neerkomt op meer dan 1 miljard roebel verlies per dag. Twee derde van de ondernemingen draaide in de rode cijfers, terwijl het verlies 26 keer hoger lag dan in dezelfde periode een jaar eerder.
Sancties en vraaguitval versnellen de neergang
De sector, afgesneden van westerse markten door sancties en getroffen door dalende vraag in Azië, verloor in een half jaar meer dan in heel 2024. Zo verlaagde China zijn import van Russische kolen met 25% in de eerste helft van 2025, en zelfs met 34% in het tweede kwartaal. Het embargo van de EU en de bredere beperkingen op toegang tot financiële markten en technologie hebben de kwetsbaarheid van de industrie verder vergroot. Daarbovenop drukten de dalende wereldprijzen voor thermische kolen en de sterkere roebel zwaar op de winstmarges.
Sluitingen in Kuzbass en dreigend faillissement
In Kuzbass, waar 60% van de Russische steenkoolproductie en 80% van de cokeskolen wordt gewonnen, zijn inmiddels 17 bedrijven gesloten, sommige permanent. Het Russische ministerie van Energie schat dat 27 ondernemingen, goed voor een tiende van de nationale productie, zich in een pre-faillissementsfase bevinden. Werknemers in de regio krijgen te maken met massaontslagen en loonachterstanden, terwijl overheidsmaatregelen weinig effect lijken te hebben.
Structurele problemen en sombere vooruitzichten
Naast de directe gevolgen van de sancties kampt de sector met stijgende kosten voor logistiek en apparatuur, beperkte toegang tot kredieten door de hoge rente van de centrale bank, en een tekort aan arbeidskrachten veroorzaakt door mobilisatie en emigratie. Volgens energie-expert Stanislav Mitrachovitsj is de toekomst van veel bedrijven “voorbestemd tot uitsterven”: hoewel de wereldwijde kolenconsumptie groeit, gebeurt dat vooral daar waar productie economisch rendabel is. Voor Rusland geldt steeds vaker dat het te duur is om kolen te winnen en te vervoeren, wat de kans op massale werkloosheid in de nabije toekomst aanzienlijk vergroot.
