Spionagenetwerk opereerde onder dekmantel van een ‘humanitaire organisatie’
Op 26 november 2025 meldde Reuters dat de Franse autoriteiten vier personen hebben gearresteerd op verdenking van spionage voor een buitenlandse staat — volgens Franse media gaat het om Rusland. Onder de gearresteerden bevinden zich twee Russische staatsburgers en twee personen die in Frankrijk zijn geboren. Een van hen, geïdentificeerd als “Anna N.” (volgens journalisten Anna Novikova), heeft zowel de Franse als de Russische nationaliteit en stond sinds januari onder toezicht van de Franse inlichtingendienst DGSI vanwege vermoedelijke verzameling van economische en strategische informatie. Volgens de officier van justitie zocht zij actief contact met leidinggevenden van Franse bedrijven om informatie te verkrijgen over de economische belangen van Frankrijk.
De andere verdachten zijn Vincent P. (voluit Vincent Perfetti), Bernard F. en de Russische burger Vjacheslav P. Aan Anna N. hangt een mogelijke straf van tot 45 jaar gevangenis en een boete van 600.000 euro wegens spionage, georganiseerde criminaliteit en activiteiten die verband houden met beschadiging van cultureel erfgoed. De overige verdachten riskeren eveneens zware gevangenisstraffen.
SOS Donbass fungeerde als façade voor Russische geheime diensten
Volgens het Franse openbaar ministerie richtte Novikova de organisatie SOS Donbass op — officieel een “humanitaire vereniging”, geregistreerd in september 2022 in de regio Pyrénées-Atlantiques. Op haar website pleit de organisatie voor nauwere banden tussen Europa en Rusland en voor het stopzetten van wapenleveringen aan Oekraïne.
Hoewel SOS Donbass beweert hulp te bieden aan “slachtoffers van de burgeroorlog in Donbas”, publiceert de organisatie vrijwel uitsluitend prorussische inhoud: fragmenten van toespraken van Poetin en Lavrov, materiaal van Russische staatsmedia en narratieven die in de EU verboden zijn. Volgens de Franse autoriteiten werd de vereniging feitelijk gebruikt als kanaal voor de Russische geheime diensten en als instrument voor beïnvloedingsoperaties.
Breder patroon van Russische operaties in Europa
Uit het onderzoek blijkt dat organisaties zoals SOS Donbass een rol spelen binnen een grotere Russische strategie die inzet op “humanitaire” structuren om politieke contacten te leggen, informatie te verzamelen en prorussische narratieven te verspreiden. Na de massale uitzettingen van Russische diplomaten in 2022 schakelde Moskou over op agressievere methoden — waaronder het gebruik van NGO’s, personen met dubbele nationaliteit en informele netwerken.
De doelstellingen van deze operaties gaan verder dan spionage: Rusland probeert maatschappelijke steun voor Oekraïne te verzwakken, de eensgezindheid binnen de EU te ondermijnen en twijfel te zaaien over de sanctiepolitiek. Via “anti-oorlogsbewegingen”, “humanitaire hulp” en propaganda over een “burgeroorlog in Oekraïne” tracht het Kremlin zijn standpunten salonfähig te maken.
Noodzaak van strengere controle in Europa
Europese veiligheidsexperts benadrukken dat strengere controle nodig is op NGO’s die beweren humanitair te werken maar feitelijk politieke of inlichtingenfuncties vervullen. Aanbevelingen omvatten:
- grondige verificatie van financieringsbronnen;
- verplicht transparante rapportagestructuren;
- monitoring van onlinecampagnes en sociale media;
- nauwere samenwerking tussen inlichtingendiensten van Frankrijk, Duitsland, de Baltische staten en Polen.
Alleen door gecoördineerd toezicht kunnen EU-landen voorkomen dat nieuwe organisaties ontstaan die — net als SOS Donbass — fungeren als dekmantel voor Russische operaties.
