Redactie
Op woensdag sprak de Amerikaanse president Donald Trump telefonisch met zijn ambtsgenoten Vladimir Poetin en Volodymyr Zelensky. Sindsdien volgen de ontwikkelingen rond de vredesonderhandelingen elkaar snel op. Een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen sinds woensdagmiddag.
Woensdagmiddag: Trump belt met Poetin en Zelensky
Trump en Poetin hebben een telefonisch gesprek van ongeveer anderhalf uur. Volgens Trump zijn ze het erover eens dat “gezond verstand” moet zegevieren, ook in de oorlog in Oekraïne. De twee leiders hebben daarom besloten “onmiddellijk” onderhandelingen te starten over het beëindigen van de oorlog. Later op de dag heeft Trump ook een gesprek met de Oekraïense president Zelensky.
Donderdagmiddag: Europa bang om buitengesloten te worden
Europese landen zijn bang dat Oekraïne en Europa buiten de vredesbesprekingen worden gehouden. Zelensky benadrukt al snel dat hij een deal zonder Oekraïense inbreng niet accepteert. Ook de Franse president Emmanuel Macron en Duitse regeringsleider Olaf Scholz verklaren dat Rusland en de VS Oekraïne geen vredesakkoord kunnen opdringen.
Vrijdagochtend: Vance hint naar sancties tegen Rusland
Op vrijdagochtend hint Amerikaanse vicepresident JD Vance op sancties tegen Rusland, als het land niet instemt met een vredesakkoord voor Oekraïne. “Denk aan economische pressiemiddelen, en natuurlijk ook aan militaire pressiemiddelen”, zegt Vance in gesprek met The Wall Street Journal. Later zegt ook Keith Kellogg, de VS-gezant voor Oekraïne en Rusland, dat de olieopbrengsten van Rusland moeten worden geraakt. De huidige sancties zijn volgens Kellogg niet effectief genoeg.
Vrijdagmiddag: Rusland niet aanwezig bij veiligheidsconferentie
Op vrijdagmiddag start de jaarlijkse driedaagse internationale veiligheidsconferentie in München. Rusland is niet aanwezig, terwijl Trump donderdag nog zei van wel. Rusland heeft geen uitnodiging ontvangen, meldt een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken.
Vrijdagmiddag: Rutte haalt uit naar Europa
Op vrijdagmiddag stelt Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO, dat Europa wat te bieden moet hebben om mee te kunnen praten over vrede. Europese landen moeten volgens hem duidelijk maken wat ze na een akkoord met Rusland kunnen bijdragen aan de bescherming van Europa en Oekraïne. “Knok jezelf aan tafel, dan ben je relevant. Dat amechtige ‘papa, mag ik aan tafel’ vind ik niet sterk”, zegt hij.
Ook Kellogg is later op de conferentie fel over de rol van Europa. “Sluit je aan bij het debat. Niet door te klagen dat je al dan niet aan tafel zit. Maar door met concrete voorstellen, ideeën en hogere defensie-uitgaven te komen.”
Vrijdagmiddag: Von der Leyen wil Oekraïne sneller in EU
EU-voorzitter Ursula von der Leyen zegt in een toespraak op de veiligheidsconferentie dat het toetredingsproces van Oekraïne tot de Europese Unie moet worden versneld. In dezelfde toespraak vertelt de EU-voorzitter dat lidstaten meer ruimte krijgen voor defensie-uitgaven. Nu besteden de lidstaten ongeveer 2 procent van hun bruto binnenlands product aan defensie. Dat moet omhoog naar meer dan 3 procent.
Vrijdagavond: Zelensky bereid te praten met Poetin
Op de veiligheidsconferentie geeft Zelensky aan bereid te zijn om met Poetin te praten over het beëindigen van de oorlog. “Ik zal één Rus ontmoeten: Poetin. En dan stoppen we de oorlog”, zegt de Oekraïense president. Zelensky liet in zijn land eerder bij wet verbieden om met Poetin te onderhandelen. In München zegt hij met de Russische president te willen onderhandelen aan de hand van een plan van president Trump en Europa.
Vrijdagavond: Zelensky en Vance hebben ‘goed’ gesprek
Zelensky en Vance spreken in München over een snel einde van de oorlog in Oekraïne. Volgens Vance moet Oekraïne verloren gebied afstaan aan Rusland en mag het geen lid van de NAVO worden. Volgens Zelensky is het een goed gesprek en komen er “zeker meer ontmoetingen”.
Zaterdagochtend: Zelensky houdt vast aan NAVO-lidmaatschap
Oekraïne laat weten het NAVO-lidmaatschap niet te willen opgeven. Zelensky suggereert desnoods een “andere NAVO in Oekraïne” op te zetten met hulp van Europese landen. NAVO-baas Rutte benadrukt vervolgens dat Oekraïens NAVO-lidmaatschap nooit onderdeel zou zijn van vredesonderhandelingen.
Zelensky doet ook een oproep tot de vorming van een Europees leger. Hij zegt dat Europa niet meer kan rekenen op de Verenigde Staten, dat maakt hij op uit de uitlatingen van Trump en zijn regering. “Vanaf nu zullen de dingen anders zijn en Europa moet zich daaraan aanpassen. Europa heeft een leger nodig.”
Zaterdagavond: Europa niet betrokken bij vredesgesprekken Oekraïne
VS-gezant Kellogg benadrukt in München dat Europese landen niet worden betrokken bij gesprekken met Rusland en Oekraïne over vrede. Volgens Kellogg heeft president Trump haast. Het maakt de zaken alleen maar nodeloos ingewikkeld als er te veel landen worden betrokken.
Zondagmiddag: Europa besluit tot topoverleg in Parijs
Europese landen en onder anderen NAVO-chef Rutte besluiten met spoed een topoverleg te organiseren. Het overleg vindt maandag plaats in Parijs en er zijn verschillende Europese regeringsleiders aanwezig. Ook de Nederlandse premier Dick Schoof en Rutte schuiven aan op uitnodiging van de Franse president Macron.
Verder wordt bekend dat de eerste gesprekken tussen Rusland en de Verenigde Staten komende week plaatsvinden in Saoedi-Arabië. Europa is niet welkom. Ook Oekraïne is niet uitgenodigd voor die gesprekken.
Zondagavond: VS wil Europa tóch betrekken bij onderhandelingen
De Verenigde Staten willen Europa tóch betrekken bij de vredesonderhandelingen. Maar pas bij de ‘daadwerkelijke’ vredesonderhandelingen. “Daar zijn we nog niet. Maar als die er komen, dan moet Oekraïne betrokken worden omdat het binnengevallen is”, zegt Marco Rubio, de Amerikaans minister van buitenlandse zaken, tegen de Amerikaanse zender CBS.
