De NAVO weet precies wat er nodig is tegen de twee belangrijkste dreigingen: Rusland en terrorisme. En daar is veel geld voor nodig. De voormalig hoogste NAVO-militair Rob Bauer rekent er op dat landen op de NAVO-top eind van deze maand zullen instemmen met een verhoging van de defensiebudgetten naar 5 procent van hun bruto binnenlands product (bbp).
Voormalig Commandant der Strijdkrachten Bauer was 3,5 jaar lang de hoogste militair binnen het bondgenootschap en was voorzitter van het Militair Comité van de NAVO, het hoogste militaire overlegorgaan van de alliantie. Hij gaf adviezen aan secretaris-generaal Jens Stoltenberg, ook toen Rusland Oekraïne binnenviel.
Sindsdien hamert hij erop dat Europa de eigen verdediging veel beter op orde moet hebben, pleit hij voor een oorlogsindustrie en sluit ook de herintroductie van de dienstplicht niet uit.
Bauer riep meteen na de Russische invasie in 2022 bondgenoten op om Oekreaïne te steunen. “De invasie betekende een enorme verandering. Door een oorlog waarbij Rusland een soeverein land binnendrong, en de internationale wetten met voeten trad”, zegt hij in gesprek met Nieuwsuur.
Tekorten
De NAVO heeft de militaire plannen voor de toekomst in 2023 afgerond en weet nu precies waar het aan schort. Bauer zegt – net als secretaris-generaal Mark Rutte – dat er een tekort is aan luchtverdediging voor alle landen. En op land is er een tekort aan ondersteunende eenheden. Dat zijn mensen voor artillerie, inlichtingen, transport en medische ondersteuning.
Waar volgens NAVO-afspraken van lidstaten werd verwacht dat zij ten minste 2 procent van hun bbp aan defensie besteden, is dat nu niet meer voldoende, zegt Bauer. Eind deze maand zullen landen op de NAVO-top in Den Haag zeer waarschijnlijk afspreken dat de defensie-uitgaven per land omhooggaan naar 5 procent van het bbp. Die verhoging is ook een eis van de Amerikaanse president Donald Trump.
Europa heeft de VS lange tijd in de steek gelaten door niet te doen wat was beloofd, vindt Bauer. “De VS vraagt ons de verantwoordelijkheid te delen. Want wij zelf zijn verantwoordelijk voor onze veiligheid.”
Als samenleving moeten we ons realiseren dat er meer moet gebeuren dan alleen een grotere defensie-industrie.
Er zijn enorme investeringen nodig voor die veiligheid, zegt Bauer. “Als er na de top veel meer geld beschikbaar komt, dan is het geldprobleem opgelost. Maar dan volgt een nog groter vraagstuk: namelijk de productiecapaciteit van de defensie-industrie. Denk aan grondstoffen, arbeidskrachten, investeringen, het bouwen van fabrieken, het verstrekken van vergunningen. Dat is de volgende grote uitdaging.”
Omslag in denken
Hij maakt zich daar zorgen over. Want als de NAVO-landen niet in staat blijken om het extra geld daadwerkelijk aan te wenden voor de aankoop van militair materieel, is er het risico dat het draagvlak onder de bevolking verdwijnt. “Eenheid is ons sterkste wapen. Maar potentieel ook waar de Russen de aandacht op richten. Ze proberen NAVO-landen tegen elkaar op te zetten. Daarom moeten we eenheid blijven uitstralen.”
Er is volgens de oud-militair een omslag nodig in het denken richting een oorlogseconomie. Daarom moeten ook financiële instellingen veel meer investeren in defensie, vindt hij. “Er zijn nog steeds pensioenfondsen en banken die zeggen dat het niet ethisch is om te investeren in defensie. Investeren in defensie met het oog op afschrikking is eigenlijk de beste duurzaamheidsmaatregel.” Het gebrek aan strategisch denken is soms verbazingwekkend, zei Bauer eerder.
Maar ook het verbreden van de maatschappelijke weerbaarheid is een noodzaak, zegt Bauer. “Als samenleving moeten we ons realiseren dat er meer moet gebeuren dan alleen een grotere defensie-industrie. Alle spullen die we nodig hebben, en we weten nu wat dat is, en wat we moeten maken, duurt nu te lang. Rusland produceert nu in drie maanden wat een de hele NAVO produceert in een jaar.”
Volgende week verschijnt Bauers boek Wie vrede wil, moet zich op oorlog voorbereiden.
