De militaire samenwerking tussen de Verenigde Staten en Oekraïne in de oorlog tegen Rusland is nog veel inniger dan werd gedacht. Amerikaanse militairen hielpen met het plannen van aanvallen op Russische troepen in Rusland, en de VS stuurde tientallen militaire adviseurs naar Kyiv om daar te helpen bij de oorlogsplanning.
Een diepgravend onderzoek van de New York Times werpt een nieuw licht op de Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog, zeker in de eerste periode na de grootschalige Russische inval in 2022.
“Ik wist wel dat er een hele goede samenwerking was tussen de twee landen, en dat er CIA-agenten in Kyiv waren was ook wel een publiek geheim”, zegt defensie-expert Patrick Bolder. “Maar dit onderzoek geeft een inkijkje in de details.”
Duitse militaire basis
Zo’n twee maanden na de inval van Rusland in Oekraïne begin 2022, kwamen Amerikaanse en Oekraïense generaals samen op een militaire basis in het Duitse Wiesbaden. Daar werd in het diepste geheim een partnerschap gesmeed: het Amerikaanse leger begon inlichtingen te delen die ervoor zorgden dat Oekraïne Russische troepen kon raken waar het pijn deed.
Dat de VS inlichtingen aan Oekraïne verstrekt is geen nieuws. Ook Europese landen doen dat, en zonder zulke informatie had het Oekraïense leger waarschijnlijk nooit zoveel weerstand kunnen bieden. Maar uit het artikel in de Amerikaanse krant blijkt dat die inlichtingen veel verder gingen dan de VS wil toegeven.
Zo heeft de VS vaak exacte locaties van Russische doelen doorgegeven aan Oekraïne. Doelen die vervolgens vernietigd werden, met waarschijnlijk duizenden Russische doden tot gevolg. Om enigszins te verhullen hoe doelgericht die informatie was, noemden de Amerikanen de doelen geen ‘doelen’, maar ‘points of interest‘, punten van belang.
Doelen in Rusland
Die punten lagen niet alleen in Oekraïne, maar ook op de al in 2014 geannexeerde Krim, en in Rusland zelf. Dat de VS informatie deelt over doelen in Rusland, gaat in tegen lang gebruikelijk beleid van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA: dat zulke informatie niet met bondgenoten wordt gedeeld.
“Het is niet echt een grote verrassing dat de samenwerking zo innig was, maar het tekent wel het doorslaggevende belang dat de Amerikanen in deze oorlog hebben gehad”, zegt Patrick Bolder.
Zo was Amerikaanse informatie doorslaggevend in het vernietigen van de Moskva, het vlaggenschip van de Russische Zwarte Zeevloot. De Moskva werd in april 2022 door een Oekraïense raket tot zinken gebracht. Nu blijkt dat de Amerikanen de positie van het schip aan de Oekraïners hebben doorgegeven, waarna die, zonder op toestemming van de Amerikanen te wachten, besloten om aan te vallen.
Autonomie
“Oekraïne pakte steeds meer autonomie, het laand wil echt de eigen strijd aangaan”, zegt Bolder. Volgens hem wordt uit het onderzoek van de New York Times ook duidelijk dat de militaire top en de politieke top in de VS anders aankijken tegen steun aan Oekraïne.
“Ik denk dat de Amerikaanse militairen sympathiek tegenover Oekraïne stonden en politiek wat terughoudender was. In de politiek werd meer gedacht: leidt dit niet tot een derde wereldoorlog?” denkt Bolder. “De meeste Amerikaanse militairen die bij deze oorlog betrokken zijn geweest, zullen met afgrijzen toekijken hoe de militaire hulp aan Oekraïne wordt afgeknepen. Zij weten hoe cruciaal die hulp is.”
Of de nieuwe informatie over de band tussen de VS en Oekraïne de posities in de onderhandelingen over een mogelijk eind aan de oorlog veranderen, is volgens Bolder lastig te zeggen.
Volgens hem is het voor de onervaren mensen uit het team van president Trump vooral moeilijk om een goede deal uit het vuur te slepen omdat ze aan tafel zitten met doorgewinterde Russische strategen. “De Amerikaanse onderhandelingspositie verandert per dag, het is maar net hoe Trump uit bed stapt”, zegt de militair expert. “Poetin heeft amateuronderhandelaars tegenover zich.”
