Redactie
Dat de Amerikaanse verkiezingen ook voor Nederland van belang zijn, blijkt mede uit de groeiende handel met de VS. Nederland haalt veel meer aardolie en aardgas uit de VS, en dat maakt het land nu onze grootste importpartner achter Duitsland.
Dat blijkt uit nieuwe cijfers die statistiekbureau CBS vrijdag publiceerde. We haalden in het afgelopen jaar meer goederen uit de VS: de invoerwaarde van heel 2023 lag op 64 miljard euro. Dat is 7 miljard meer dan de totale invoerwaarde uit de VS in het jaar daarvoor.
Voor de oorlog in Oekraïne haalden we veel aardgas uit Rusland. «In 2021 was Rusland verantwoordelijk voor 20 procent van de levering van ons gas», zegt Marjolijn Jaarsma van het CBS. Nu is dat aandeel teruggevallen naar «een kleine 10 procent». Mede door de oorlog zijn andere landen belangrijker geworden voor de import van aardolie en aardgas.
Nederland haalde bijvoorbeeld 51 procent meer ruwe aardolie en aardgas uit de VS dan het jaar ervoor. Dat land was daardoor onze belangrijkste leverancier van aardgas, schrijft het CBS. Een jaar eerder stond de VS nog op de derde plek.
«De VS heeft een groot deel van onze import van aardolie en aardgas uit Rusland overgenomen», zegt Gerdien Meijerink van het Centraal Planbureau (CPB). «Sinds een paar jaar leveren ze dus een stuk meer gas aan ons dan daarvoor.» Het CPB deed onderzoek naar de Nederlandse verwevenheid met de VS en publiceerde daar donderdag een rapport over.
De totale invoer aan goederen van Nederland nam wel af: van 668,6 miljard euro tot 606,3 miljard euro. Dat is een afname van ruim 9 procent. Zo’n 17 procent van alle goederen die Nederland vorig jaar importeerde, kwam uit Duitsland. Op de tweede plek komt de VS met ruim 10 procent. En op de derde en vierde plek komen respectievelijk België en China.
Nederlandse economie steeds afhankelijker van VS
De Nederlandse en Amerikaanse economieën zijn de laatste jaren steeds sterker met elkaar verweven, onder meer door de oorlog in Oekraïne. Dit heeft voordelen, maar zorgt tegelijk voor «een toenemende, eenzijdige afhankelijkheid, die Nederland ook kwetsbaar maakt», schrijft het CPB.
Zijn we te afhankelijk geworden van de VS als het gaat om aardolie en aardgas? «Onze afhankelijkheid is wel groter geworden», bevestigt Meijerink. «Maar afhankelijkheid heeft ook met alternatieven te maken. Als de VS stopt met leveren hebben we wel een probleem, maar we hebben daar alternatieven voor. Al zal de prijs dan ook wel omhooggaan.»
We kunnen bovendien minder afhankelijk worden van de VS door onze krachten binnen de EU te bundelen, schrijft het CPB. «Als kleine, open economie is Nederland gebaat bij internationale samenwerking en stabiele banden», staat in het rapport. «Tegelijkertijd moeten afhankelijkheden niet verder scheefgroeien tot strategische kwetsbaarheden. Samen optrekken binnen de EU kan een tegenwicht voor de VS bieden.»
Amerikaanse verkiezingen van belang voor onze economie
Omdat Nederland erg afhankelijk is van de handel met de VS, zijn de naderende presidentsverkiezingen ook voor ons spannend. Of Donald Trump of Kamala Harris wint, maakt een groot verschil voor onze economie. «Nederland heeft een van de meest open economieën van Europa», zei Zach Meyers van de Europese denktank CER zondag in gesprek met NU.nl. «Als Trump volgens plan straks importtarieven invoert voor alles van buiten de VS, zal dat een land als Nederland hard raken.»
Harris lijkt wat meer oog te hebben voor Europese belangen. Zij zal waarschijnlijk een minder agressief handelsbeleid voeren en die tarieven niet handhaven. Wel willen beide kandidaten een strenger beleid hanteren voor de chipsector. Dat zal voor bijvoorbeeld ASML niet goed uitpakken. Maar, zei Meyers eerder: «Ongeacht wie er wint, moet Europa zich aanpassen en minder afhankelijk worden van handel en zich meer richten op diensten en de eigen consument.»
