Scheurtjes in de constructie van bruggen en viaducten, verzakkingen bij het spoor: dat er werk aan de winkel is bij de Nederlandse infrastructuur, was duidelijk. Maar met de toenemende Russische dreiging is dit probleem urgenter dan ooit. De wegen en sporen waarover oorlogsmaterieel en -personeel naar het Oosten moeten worden vervoerd, zijn niet op orde, waarschuwen deskundigen.
Nederland is een belangrijk aan- en doorvoerland voor oorlogsmaterieel richting het front in Oekraïne. Defensiespullen komen via de havens in Rotterdam, Vlissingen en Eemshaven ons land binnen en gaan vanuit daar met vrachtwagens of treinen richting het Oosten.
Dat gaat via zogenoemde corridors: stroken land waarbinnen je verschillende routes kunt kiezen. In Nederland zijn er drie: in het noorden, midden en zuiden van het land. Hoe die routes precies lopen, is geheim, maar duidelijk is wel dat er op die routes aanpassingen nodig zijn om dit vervoer soepel te laten verlopen.
Hans Damen, nu brigadegeneraal buiten dienst, maar enkele jaren geleden leider van de Defensie Taskforce Logistiek, zegt dat we “heel veel zijn vergeten” van hoe het vervoer van materieel tijdens de Koude Oorlog ging. Volgens hem staat de Nederlandse infrastructuur er “redelijk” voor, maar is er “nog heel veel nodig”.
Het kan zomaar zijn dat er drie bruggen op de route worden verbeterd, maar de vierde niet. Hans Damen
Damen wijst op een rapport uit januari waarin de Europese Rekenkamer concludeerde dat de strijdkrachten van de EU-lidstaten zich nog niet snel genoeg door de EU kunnen verplaatsen. “Het is hoog tijd dat we het tempo opvoeren”, luidt het rapport. Ook de Europese Commissie zegt dat er nog altijd “flinke obstakels” zijn voor het ongehinderd verplaatsen van troepen en materieel door de EU.
Dit begint bij de omvang van het materieel. Bruggen moeten het gewicht van bijvoorbeeld pantservoertuigen kunnen dragen, wegen moeten breed genoeg zijn en spoortunnels groot genoeg. “We hebben gekeken welke logische routes door Nederland je zou kunnen gebruiken. Vervolgens ga je in overleg met bijvoorbeeld Rijkswaterstaat over de investeringen in de infrastructuur die daarvoor nodig zijn”, zegt Rons Sensen, kolonel bij de Landmacht.
Coördinatie
Volgens Damen wordt er al hard gewerkt “aan de knelpunten die er zijn”, maar is er nog veel winst te behalen bij de coördinatie daarvan. “Het kan zomaar zijn dat er drie bruggen op de route worden verbeterd, maar de vierde niet. Dan is de hele route niet bruikbaar.”
Nederland staat hierin niet alleen. Ook in Duitsland liggen nog veel “uitdagingen”, zegt Damen. Een commissie van het Duitse ministerie van Economische Zaken heeft vastgesteld dat er zo’n 170 miljard euro moet worden geïnvesteerd in het Duitse weggennet. “En Duitsland is een bureaucratisch land. Een Duitse collega vertelde mij dat, wanneer een transport van het noorden naar het zuiden van het land moet, dat al dertig dagen duurt.”
Treinen
Ook bij het spoor zijn verbeteringen nodig. Tunnels zijn niet altijd groot genoeg en sommige bruggen moeten worden verbreed. De Rotterdamse Waalhaven is een belangrijke plek waar oorlogsmaterieel vanuit schepen rechtstreeks op treinen naar het oosten wordt gezet. Dat moeten eigenlijk treinen van 740 meter zijn, maar in de Waalhaven is daar nu maar één spoor geschikt voor.
“We gaan nu zes van die grote opstelsporen maken”, zegt John Voppen, bestuursvoorzitter bij ProRail. “Dat is een enorme puzzel en een enorme klus, die met de militaire dreiging extra urgentie heeft gekregen.”
Volgens brigadegeneraal buiten dienst Damen ligt in Nederland nog altijd de grootste uitdaging bij het vinden van genoeg personeel en vrachtauto’s die de spullen überhaupt naar het oosten kunnen brengen. Daar is het bedrijfsleven hard voor nodig, zeg hij. “In de Koude Oorlog hadden we daar gevorderde vrachtauto’s en dienstplichtigen voor. We hebben nu echt de grote commerciële vervoerders en hun logistieke ecosystemen nodig om dat voor elkaar te krijgen.”
