De meeste Nederlanders steunen de overgang naar aardgasvrije verwarming, maar burgers hebben wel grote zorgen over de betaalbaarheid daarvan. Het algemene gebrek aan vertrouwen in de overheid zit ook deze transitie in de weg.
Om het aardgasvrij maken van woningen in goede banen te leiden moet de overheid rekening houden met de kosten en een eerlijke verdeling daarvan. Dat blijkt uit een studie die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dinsdag publiceert, na een onderzoek onder ruim tweeduizend Nederlanders.
Uit het onderzoek blijkt dat drie kwart van de Nederlanders klimaatverandering ziet als een belangrijk probleem, en dat bijna negen op de tien burgers minder afhankelijk willen worden van energie uit het buitenland.
De stap van gasverwarming naar warmtepompen of warmtenetten is voor beide problemen een deel van de oplossing. Over het algemeen is er daarom ook steun voor het aardgasvrij maken van woningen. Maar over specifieke scenario’s, zoals de aanleg van een warmtenet of het verplicht aanschaffen van een warmtepomp, zijn wel veel zorgen.
Zorgen over rol gemeenten
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de warmtetransitie, zoals de overgang naar duurzame verwarming ook wel heet. Zij moeten wijk voor wijk plannen opstellen om het gasnet uiteindelijk overbodig te maken. Maar het PBL vraagt zich af of gemeenten de zorgen over kosten wel kunnen wegnemen. Zij hebben geen diepe zakken om de overgang te subsidiëren. Burgers verwachten dat het Rijk helpt om de lusten en lasten eerlijk te verdelen.
Daarbij is ook consistent beleid belangrijk. Volgens het PBL verwezen burgers in het onderzoek regelmatig naar het zwabberende beleid rond de salderingsregeling voor zonnepanelen. Ze zouden daardoor de indruk krijgen dat de overstap naar gasloos verwarmen misschien ook wel weer zal worden teruggedraaid.
Het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB blijft bij het doel om alle gebouwen in 2050 van het gas af te hebben. Maar de nieuwe coalitie haalt wel een streep door het plan om de hybride warmtepomp te verplichten bij vervanging van een cv-ketel. Ook de bouw van warmtenetten is op verschillende plaatsen stil komen te liggen, door zorgen over de oplopende kosten.
Weinig vertrouwen in overheid
Uit het PBL-onderzoek blijkt dat veel burgers een warmtenet in handen van een commercieel bedrijf niet zien zitten. Er is meer steun voor warmtenetten in handen van de gemeente.
Toch is juist het vertrouwen in de gemeenten laag. Een meerderheid vindt dat een gemeente niet moet kunnen besluiten om het aardgasnet in een wijk weg te halen. Ook is er veel wantrouwen over de informatie die de overheid verschaft over het klimaatbeleid. Dat sluit aan bij het beeld uit eerdere onderzoeken, waaruit bleek dat het vertrouwen van veel Nederlanders in de overheid laag is.
