Redactie
In delen van Frankrijk geldt woensdag code oranje, vanwege storm Kirk. Dat is niet zomaar een storm, maar een voormalige orkaan die rechtstreeks naar Europa is gekomen. In een warmer klimaat kan dat vaker gebeuren, denken experts. En dat heeft mogelijk gevolgen voor Nederland.
Ook voor meteorologen was het een verrassing dat orkaan Ophelia in 2017 Ierland bereikte. De storm ontstond voor de kust van West-Afrika en vertrok niet richting Midden- of Noord-Amerika, zoals tropische stormen meestal doen, maar boog af naar het noorden.
Hij kwam aan als de zwaarste storm die Ierland in vijftig jaar had meegemaakt en leidde daar tot drie doden en flink wat schade. Ophelia bewees ook een theorie van KNMI-onderzoekers, die in 2013 al schreven dat tropische stormen weleens naar Noord-Europa zouden kunnen trekken. Maar zij hadden dat verschijnsel pas rond het eind van de eeuw verwacht, als we meer klimaatverandering achter de rug hebben.
Zeven jaar later is er opnieuw een ex-orkaan die een rechtstreekse koers naar Europa volgt. Het betekent volgens experts niet dat we straks te maken krijgen met stormen die ook echt orkaankracht hebben, zoals de enorme storm die deze week op de Amerikaanse staat Florida afkomt. Tropische stormen hebben warm zeewater nodig om te groeien. Bij ons is het zeewater te koud, waardoor ze afzwakken voordat ze in Noord-Europa aankomen.
Storm kan door het Nauw van Calais
Maar in een warmer klimaat kunnen tropische stormen zich ook bij Europa steeds beter blijven voeden, blijkt uit onderzoek dat KNMI-onderzoeker Hylke de Vries deed nadat orkaan Ophelia ons continent had bereikt. «We hebben die storm in ons weermodel in een warmer klimaat gestopt», vertelt hij. «Je ziet dat hij daar heel heftig op reageert. Dan komt hij veel groter en sterker aan in Ierland.»
Uit de modellen blijkt ook dat orkanen door Het Kanaal richting Nederland kunnen komen, zegt De Vries. «Er zit een klein beetje zelfsturing in, want zo’n storm wil liever boven het water blijven dan boven land. We hebben wel vaker stormen die precies door het Nauw van Calais gaan, de zogenoemde kanaalratten. Omdat de wrijving op het land zo groot is, hebben ze de neiging om zich erdoor te wurmen.»
Bij het KNMI werd storm Kirk deze week daarom met veel interesse gevolgd. Zeker toen het er eind vorige week nog op leek dat hij een vrij noordelijke baan zou kiezen, richting Nederland. Uiteindelijk boog hij af naar het zuiden en zwakte hij af. Aan de westkust van Frankrijk worden nog wel windsnelheden van boven de 100 kilometer per uur verwacht. Lokaal kan 70 millimeter regen vallen, verwacht Meteo France. In Nederland merken we vermoedelijk weinig van Kirk.
Zeespiegelstijging is groter probleem
Net als Ierland ligt Frankrijk op een locatie die kwetsbaar is voor tropische stormen die naar Europa trekken, met zijn lange kustlijnen direct aan de oceaan. «Zij krijgen in een warmer klimaat een grotere kans om geraakt te worden dan tot nu toe het geval was», zegt Jacco Groeneweg van Deltares. Hij doet onderzoek naar de gevolgen van stormen voor de waterveiligheid in Nederland.
Tropische stormen vormen volgens hem nog geen grote dreiging voor ons land. «Je moet er wel aandacht voor hebben», zegt hij. «Maar we hebben grotere zorgen. Bijvoorbeeld zeespiegelstijging of overstromingen vanuit de rivieren, omdat in hun stroomgebied meer zware neerslag valt.»
Vergeleken met die problemen is het effect van tropische stormen voorlopig minder ernstig. «De impact ervan kan groot zijn, maar de kans dat het voorkomt is vele malen kleiner.»
Betere modellen nodig
Hoe die kans zich in de toekomst ontwikkelt is nog onzeker, zegt De Vries van het KNMI. Of een tropische storm Europa kan bereiken, hangt niet alleen af van zeetemperaturen. Ook het hogedrukgebied dat altijd boven de Azoren hangt, speelt een rol. Die zit de komst van orkanen normaal juist in de weg.
Betere computermodellen, die weer en klimaat op een nauwkeurigere schaal berekenen, moeten ons in de toekomst meer leren. Ondertussen is de toenemende kans op afbuigende orkanen volgens Groeneweg nóg een voorbeeld dat aantoont waarom het belangrijk is om de opwarming van de aarde tegen te houden. «Laten we het water koud houden», concludeert hij.
Verbetering: In een eerste versie van dit bericht spraken we in de kop van een zomerstorm. Dit moet een herfststorm zijn. We hebben het aangepast.
