Supermarkten zouden een financiële beloning of boete moeten krijgen om ervoor te zorgen dat ze meer gezonde producten gaan verkopen. Dat advies geeft de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, die waarschuwt voor een groeiend aantal mensen met overgewicht.
Ongezond eten en drinken is na roken de belangrijkste vermijdbare oorzaak van sterfte, zegt het onafhankelijke adviesorgaan van de regering. Volgens het RIVM leidt dit tot dertienduizend doden per jaar.
Waar in 2023 de helft van de bevolking overgewicht had, verwacht het RIVM in 2050 een aandeel van 64 procent. Hart- en vaatziekten, kanker en diabetes kosten de samenleving jaarlijks ruim 6 miljard euro aan zorguitgaven.
Een financiële prikkel voor supermarktconcerns om meer gezond voedsel te verkopen, zou de volksgezondheid ten goede komen, zegt de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving. Nederlanders kopen immers zo’n twee derde van hun voeding in de supermarkt.
In de supermarkt valt 79 procent van het aanbod buiten de Schijf van Vijf. Het gaat volgens de raad vaak om “ultrabewerkt” voedsel. “Velen willen graag gezond eten, maar het aanbod van ongezond voedsel is overweldigend en bijna onweerstaanbaar.”
Daarnaast zijn supermarkten steeds slimmer ingericht om klanten te verleiden tot ongezonde keuzes. Zo liggen er snacks bij de kassa. “De vraag dringt zich op of gezond eten wel zo’n vrije keuze is”, schrijft de raad.
Preventieakkoord tevergeefs gericht op consument
Het huidige preventiebeleid moet ongezonde gewoontes en leefstijlziekten tegengaan, maar de resultaten blijven achter. Het Nationaal Preventieakkoord is gericht op de vrijwillige actie van fabrikanten en consumenten, verklaart de raad.
Om een beloningssysteem voor supermarkten in te voeren, moet het ministerie van Volksgezondheid volgens de raad een commissie in het leven roepen. Die commissie moet uit onder anderen juristen, economen en retailexperts bestaan.
Om de verkoop van gezond voedsel te stimuleren, moet er daarnaast één maat voor de gezondheid van voedselproducten komen. De commissie van deskundigen moet hierover adviseren.
