Gebruik je een AI-chatbot om het Kieskompas in te vullen, dan eindig je waarschijnlijk bij een links-progressieve partij. Uit een test van RTL Z met verschillende chatbots, waaronder ChatGPT, het Chinese DeepSeek en Grok, was er telkens een vergelijkbaar resultaat dat in de buurt van D66, GroenLinks-PvdA of Volt lag. De chatbots moesten de stellingen beantwoorden zonder enige politieke voorkeur mee te nemen, wat de waarde van een chatbot als stemadvies ter discussie stelt, meldt Nieuws Impuls.
Deskundigen waarschuwen dat kiezers niet te veel op AI-bots moeten leunen bij het maken van hun keuze voor de verkiezingen op 29 oktober. Martin Rosema, politicoloog aan de Universiteit Twente, wijst erop dat “er soms gewoon foute informatie uitkomt” en dat de transparantie van AI-bots problematisch is: “Je hebt geen idee waarom je een bepaald advies krijgt.” Ook is de consistentie van antwoorden een probleem; dezelfde vraag kan varieerde antwoorden opleveren.
Foute informatie
Toch kunnen chatbots nuttig zijn bij het verkennen van politieke partijen. Rosema merkt op: “Ik zou niet aan een chatbot vragen op wie ik moet stemmen, maar je kunt ze wel gebruiken om je te verdiepen in bepaalde kwesties of verschillende standpunten te vergelijken.” Dit kan helpen bij het begrijpen van argumenten voor en tegen bepaalde standpunten, iets wat vaak ontbreekt bij reguliere stemhulpen.
Programma’s samenvatten
Daarnaast zijn er alternatieve toepassingen van AI in de verkiezingsvoorbereiding, zoals het samenvatten van verkiezingsprogramma’s. Stichting Open Politiek maakt gebruik van AI voor dit doel. Voorzitter Floris Hoogenboom legt uit: “Onze site is een omgekeerde stemwijzer. In plaats van dat je moet kiezen of je het eens of oneens bent met een stelling, kun je bij ons stellingen bedenken. Daarop laten wij zien wat verschillende partijen hierover schrijven.”
De betrouwbaarheid van deze samenvattingen wordt vooraf getest; duizend stellingen zijn handmatig gevalideerd met een overeenstemming van meer dan 99 procent met de verkiezingsprogramma’s. Desondanks geeft de site een waarschuwing aan gebruikers dat ‘AI-gegenereerde samenvattingen fouten kunnen bevatten’. Rosema benadrukt dat het aan de gebruiker is om kritisch te zijn: “Neem niet alles voor waar aan, maar het kan wel helpen bij het vinden van relevante informatie.”
Een aanvullende manier om informatie te vergaren is via de televisiedebatten tussen politieke partijen. Deze debatten bieden volop mogelijkheden om inzicht te krijgen in de standpunten van de partijen.
