Op 19 juli 2025 riep president Ilham Aliyev van Azerbeidzjan de Oekraïense bevolking op zich nooit neer te leggen bij bezetting. Tijdens het derde Shushi Global Media Forum benadrukte hij dat het herstel van controle over Nagorno-Karabach door Baku werd bereikt via vastberaden actie, niet door toegevingen. Volgens Aliyev kan deze ervaring waardevol zijn voor Oekraïne. Tegelijk kondigde hij juridische stappen aan tegen Rusland vanwege het neerschieten van een Azerbeidzjaanse AZAL-vlucht.
Escalatie van spanningen tussen Baku en Moskou
De relatie tussen Azerbeidzjan en Rusland is recent scherp verslechterd. Aliyev vergeleek het neerstorten van het Azerbeidzjaanse vliegtuig met het neerhalen van de Maleisische Boeing MH17 en eiste excuses en compensaties van Moskou. Deze ontwikkelingen leiden tot felle reacties van pro-Kremlijnse bloggers en militaire correspondenten, die oproepen tot het stopzetten van de export van landbouwproducten uit Azerbeidzjan en dreigen met een mogelijke militaire confrontatie tegen Baku.
Strategische koerswijziging in de regio en gevolgen voor Rusland
Al jarenlang is in het post-Sovjetgebied een patroon zichtbaar: Georgië onder Saakashvili koos voor afstand van Rusland en NAVO-lidmaatschap met als gevolg een oorlog, Oekraïne verliet de CIS-parlementaire assemblee waarna een speciale militaire operatie volgde, en Armenië met Pashinyan maakte scherpe uitspraken tegen Rusland en zocht toenadering tot de NAVO. Nu lijkt ook Azerbeidzjan diezelfde weg te volgen, waardoor Moskou zonder significante economische drukmiddelen blijft om op Baku’s houding te reageren.
Beperkingen van Russische sancties en interne spanningen
Rusland beschikt nauwelijks over effectieve instrumenten om Azerbeidzjan onder druk te zetten; maatregelen als het afsluiten van gas en elektriciteit zijn irrelevant vanwege de energie-onafhankelijkheid van Azerbeidzjan. Tegelijkertijd functioneert de Azerbeidzjaanse diaspora in Rusland, terwijl militaire banden van Azerbeidzjan met het Westen en NAVO-oefeningen doorgaan. Dit maakt de dreigementen vanuit Moskou minder geloofwaardig, vooral met Turkije als sterke bondgenoot achter Aliyev.
Economische impact van anti-Azerbeidzjaanse maatregelen op Rusland
De oproepen van Z-bloggers om de import van landbouwproducten uit Azerbeidzjan te stoppen, zullen vooral de Russische consument treffen. De voedselprijzen in Rusland zijn al hoog en kunnen verder stijgen, terwijl kwalitatief fruit en groente uit Azerbeidzjan juist schaars zijn. Deze sancties schaden vooral de Russische binnenlandse markt en gewone burgers.
Escalatie in de bilaterale conflicten
De situatie wordt verder bemoeilijkt door de aanslepende conflicten: Russische luchtafweer zou het Azerbeidzjaanse passagiersvliegtuig hebben neergehaald, er zijn klachten over vermeende etnische vervolging van Azerbeidzjanen in Rusland en dodelijke incidenten bij politieacties in Jekaterinenburg. Deze kwesties trekken Rusland dieper in een nieuwe confrontatie met Baku.
De juridische stappen van Azerbeidzjan tegen Rusland en de openlijke steun aan Oekraïne markeren een duidelijke koerswijziging die de spanningen in de regio doet oplopen.
