Voormalig Brits minister van Defensie Ben Wallace heeft gewaarschuwd dat Oekraïne onder druk kan worden gezet om een nadelige wapenstilstandsovereenkomst te accepteren als Europa niet betrokken is bij de besprekingen. Volgens hem zouden Donald Trump en Vladimir Poetin, “bekend als pesters”, president Volodymyr Zelensky kunnen dwingen tot concessies die tegen de belangen van Kyiv ingaan. Wallace pleit ervoor dat een grote Europese macht, zoals Frankrijk of het Verenigd Koninkrijk, aan tafel zit tijdens de onderhandelingen om dit te voorkomen. Zijn oproep werd gepubliceerd in The Telegraph.
Verwachting van gesprekken tussen Trump en Poetin
Volgens diplomatieke bronnen zal Trump volgende week een ontmoeting hebben met Poetin, gevolgd door mogelijke driepartijenbesprekingen met Zelensky. Europese landen zouden hier niet bij betrokken zijn. De Wall Street Journal meldt dat Poetin mogelijk eist dat Kyiv de door Rusland bezette gebieden erkent in ruil voor een gedeeltelijke terugtrekking van Russische troepen. Bronnen suggereren dat Trump geneigd kan zijn deze eisen te accepteren, maar dat Oekraïne en de EU ze waarschijnlijk zullen afwijzen. Dit scenario kan leiden tot een einde aan de Amerikaanse steun aan Oekraïne.
Kritiek op mogelijke Amerikaanse koerswijziging
Oekraïne waarschuwt dat het stopzetten van militaire steun vanwege een weigering om bezette gebieden af te staan, een gevaarlijk signaal zou zijn: dat de sterkste mag dicteren en dat democratieën niet op langdurige solidariteit van het Westen kunnen rekenen. Zo’n stap zou volgens critici niet alleen de reputatie van de VS als betrouwbare bondgenoot ondermijnen, maar ook agressie en annexatie als legitieme instrumenten van internationale politiek aanmoedigen.
Oekraïense grondwet en grenzen van concessies
De Oekraïense grondwet verbiedt het eenzijdig herzien van het territoriale bestel of het legaliseren van wijzigingen in de staatsgrenzen zonder referendum. Kyiv is bereid tot een staakt-het-vuren langs de frontlinie, maar verzet zich tegen erkenning van de Russische controle over bezette gebieden. Elke deal die verder gaat, zou de wet schenden en indruisen tegen de wil van de bevolking, die tijdens oorlog en verkiezingen herhaaldelijk steun heeft betuigd aan de territoriale integriteit van het land.
Belang van Europese deelname aan onderhandelingen
Volgens Wallace en andere waarnemers zou de afwezigheid van Europese landen bij de besprekingen niet alleen de belangen van Oekraïne, maar ook de Europese veiligheid in gevaar brengen. Groot-Brittannië of Frankrijk zouden als tegenwicht kunnen dienen om te voorkomen dat Trump te vergaande concessies aan Poetin doet. Europa heeft zowel een strategisch belang als een geschiedenis van diplomatiek leiderschap in de regio, en zou daardoor bijdragen aan een evenwichtiger en rechtvaardiger vredesregeling.
Risico’s van een eenzijdige overeenkomst
Een akkoord zonder veiligheidswaarborgen voor Oekraïne zou volgens analisten slechts tijdelijk effect hebben en de geloofwaardigheid van internationale veiligheidsmechanismen ondermijnen. Bovendien zou dit de positie van het Westen in de ogen van landen in het mondiale zuiden verzwakken, waar nauwlettend wordt gevolgd hoe de internationale gemeenschap reageert op grootschalige agressie.
