De uitspraak van de Raad van State in mei 2019 heeft grote gevolgen gehad voor duizenden boeren in Nederland. De beslissing om het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet langer te mogen gebruiken voor het legaliseren van boerenactiviteiten heeft ertoe geleid dat 3637 PAS-melders, waaronder zowel boeren als bedrijven, plotseling illegaal opereerden, meldt Nieuws Impuls.
Het PAS was oorspronkelijk bedoeld om boeren zonder natuurvergunning te laten opereren, waarbij de stikstofdepositie van hun dieren zou worden geneutraliseerd door overheidsmaatregelen. Echter, de Raad van State oordeelde dat er geen garantie was dat deze maatregelen effectief zouden zijn in het herstel van beschermde natuur, wat resulteerde in de illegale status van deze activiteiten.
Boeren in onzekerheid
De gevolgen van deze uitspraak zijn groot. Boeren zoals Jacqueline ervaren enorme stress en onzekerheid. “Vooral de onzekerheid vreet aan mij,” zei ze tegen leden van de provinciale staten. Dit heeft geleid tot slapeloze nachten en zelfs ernstige mentale gezondheidsproblemen onder boeren, zoals overspannenheid en relatieproblemen.
Ondertussen heeft milieuorganisatie MOB op grote schaal handhavingsverzoeken ingediend bij provincies om illegale agrarische activiteiten aan te pakken, maar deze verzoeken zijn tot nu toe afgewezen. Er is echter geen zicht op een oplossing voor de boeren, die al zes jaar wachten op de belofte van legalisatie.
In een reactie op de voortdurende problematiek kiezen steeds meer boeren ervoor om juridische stappen te ondernemen om versneld gelegaliseerd te worden. Op dit moment zijn er enkele tientallen rechtszaken aanhangig, waarvan één prominent geval wordt behandeld bij de rechtbank Gelderland, waar zeven PAS-melders worden vertegenwoordigd door de actiegroep Farmers Defence Force (FDF).
Juridische strijd
Vandaag vond de behandeling van een kort geding plaats, waarin milieuorganisatie MOB zich mag aansluiten bij de rechtszaak van FDF tegen de Nederlandse staat. De rechter heeft bepaald dat MOB processtukken geanonimiseerd mag inzien om de identiteit van de boeren te beschermen.
Echter, de angst onder boeren om contact te hebben met MOB is groot. Jacqueline, die eerder haar verhaal deed bij de provinciale staten, gaf aan dat veel boeren zich zorgen maken over repercussies van hun betrokkenheid bij deze rechtszaken. “Ik heb wel de moed om hier te staan,” zei ze, “want wij zijn toch al bij MOB in beeld.”
De toekomst van de PAS-melders blijft ongewis en de nood voor een oplossing wordt steeds dringender. De situatie heeft niet alleen gevolgen voor de boeren, maar ook voor de bredere agrarische sector in Nederland.
