De Bulgaarse regering probeert de Lukoil-raffinaderij in Burgas vrij te stellen van de Amerikaanse sancties tegen Russische energiebedrijven. De zogenoemde “wind-down”-licentie, die transacties met Lukoil en Rosneft tijdelijk toestaat, loopt af op 21 november 2025 om 12:01 uur EST. De sancties, die president Donald Trump op 22 oktober 2025 afkondigde, traden onmiddellijk in werking. Volgens Eurointegration heeft Sofia informele contacten gelegd met Washington om een verlenging van de uitzondering te bespreken.
Risico op brandstoftekorten en politieke onrust
De raffinaderij in Burgas, verantwoordelijk voor ongeveer 80% van de brandstofvoorziening in Bulgarije, wordt beschouwd als een strategisch object. De regering vreest dat de sluiting, als gevolg van de sancties, kan leiden tot ernstige brandstoftekorten en protesten in het hele land. Een mogelijke crisis zou de positie van de pro-Russische president Rumen Radev versterken en het huidige kabinet onder druk zetten. Analisten wijzen erop dat Lukoil al jaren een dominante rol speelt in de Bulgaarse economie en energievoorziening.
Parlement beperkt export van brandstof
Op 31 oktober 2025 stemde het Bulgaarse parlement voor een beperking van de export van brandstof, met name diesel en vliegtuigbrandstof, naar EU-lidstaten. De maatregel is bedoeld om de binnenlandse energiemarkt te stabiliseren en misbruik te voorkomen in het licht van de Amerikaanse sancties tegen Rusland. De ban geldt niet voor bevoorrading van schepen, vliegtuigen of NAVO-troepen. De parlementaire commissie voor begroting en financiën benadrukte dat dit een preventieve stap is om de energiezekerheid van het land te waarborgen.
Lukoil en de invloed van Rusland
Lukoil bezit de grootste raffinaderij op de Balkan via haar Zwitserse dochteronderneming Litasco, die ook Lukoil-Bulgarije controleert, een belangrijke speler in de brandstofdistributie. Op 30 oktober 2025 kondigde Lukoil aan zijn internationale activa te willen verkopen aan het in Genève gevestigde energiebedrijf Gunvor, opgericht door de Russische zakenman Gennadi Timtsjenko, een bondgenoot van Vladimir Poetin. Timtsjenko verkocht zijn aandeel in 2014 nadat hij werd getroffen door sancties na de annexatie van de Krim.
Russische economische druk op Sofia
Moskou heeft Bulgarije jarenlang economisch afhankelijk gehouden via energiecontracten en politieke invloed. Tot 2020 kwam meer dan 90% van het Bulgaarse aardgas van Gazprom, met lange, ondoorzichtige contracten die diversificatie verhinderden. Rusland oefende druk uit via prijsverhogingen en leveringsbeperkingen. Daarnaast probeerde het land Bulgarije te binden aan strategische projecten zoals de Belene-kerncentrale en de “South Stream”-pijpleiding, die door de EU werd geblokkeerd wegens schending van concurrentieregels.
Afname van Russische invloed
Russische bedrijven investeerden jarenlang in vastgoed, banken en toerisme in Bulgarije en ondersteunden politieke en mediakanalen gunstig voor Moskou. Door EU-druk en groeiend bewustzijn over nationale belangen probeert Sofia nu zijn afhankelijkheid te verminderen. Onafhankelijke experts pleiten ervoor dat de regering de operationele controle over de raffinaderij in Burgas overneemt, met hulp van internationale juridische en energie-experts, om het strategische object onder nationaal beheer te houden.
