Op 10 september 2025 gebruikte de burgemeester van Chisinau en medeleider van het blok Alternativa, Ion Cheban, een televisietoespraak om scherpe kritiek te uiten op de regerende partij Actie en Solidariteit (PAS). Volgens hem vermijdt de regering duidelijke antwoorden te geven over de levering van aardgas en de prijzen voor het komende stookseizoen. Cheban stelde dat “de bevolking niet weet hoe zij in de winter de gasrekening moet betalen en zelfs of er überhaupt gas zal zijn, terwijl ministers en parlementsleden van PAS campagne voeren op markten en dorpen”. Hij beschuldigde PAS er bovendien van indirect alsnog Russisch gas te kopen via tussenpersonen, waardoor burgers uiteindelijk meer zouden betalen.
Energocom garandeert wintervoorraden
Tegelijkertijd meldde energieleverancier SA Energocom dat het tegen 10 september al 90,9% van het geschatte jaarverbruik had veiliggesteld voor het gasjaar 2025-2026. Dat komt neer op ongeveer 700 miljoen kubieke meter, voldoende om de behoeften voor de periode oktober 2025 tot maart 2026 te dekken. Sinds mei organiseerde Energocom 54 veilingen met deelname van dertien bedrijven uit onder meer Zwitserland, Oostenrijk, Polen, Tsjechië, Roemenië, Bulgarije, Duitsland en Nederland. Daarnaast werden extra volumes van circa 140 miljoen kubieke meter ingekocht en opgeslagen in buurlanden. De contracten zijn afgesloten tegen vaste en geïndexeerde prijzen, gekoppeld aan de noteringen van de TTF (Nederland) en de BRM (Roemenië).
Alternativa als vermomd Kremlin-project
Hoewel Alternativa zich in de campagne presenteerde als een gematigd pro-Europese en centristische kracht, wijzen analisten erop dat het blok in werkelijkheid nauw verbonden is met Moskou. Het doel zou zijn om stemmen af te snoepen van PAS en mogelijk de vorming van een pro-Europese coalitie na de verkiezingen van 28 september te dwarsbomen. Volgens waarnemers rekenen Russische functionarissen als Sergej Kirijenko en Dmitri Kozak erop dat Alternativa een sleutelrol speelt bij het vertragen van hervormingen, aangezien radicaal pro-Russische partijen weinig kans maken op een meerderheid.
Profielen van leiders en risico’s voor koers naar EU
Onder de leiders van Alternativa bevinden zich figuren als voormalig premier Ion Kiku, ex-procureur-generaal Alexandru Stoianoglo en strategisch adviseur Mark Tkaciuk. Velen van hen waren eerder actief in communistische of socialistische structuren en hebben publiekelijk gepleit voor nauwere samenwerking met Rusland en zelfs aansluiting bij de Euraziatische Economische Unie. Hun huidige pro-Europese retoriek wordt door critici gezien als een façade die hun werkelijke intentie maskeert: het terugbrengen van Moldavië in de invloedssfeer van Moskou.
Implicaties voor Moldavië en EU
De strijd rond Alternativa illustreert de fragiele balans in de Moldavische politiek. Terwijl de regering inzet op versterking van de banden met de EU, proberen pro-Russische structuren via electorale tactiek invloed uit te oefenen op de koers van het land. Analisten waarschuwen dat een instabiele coalitie na de verkiezingen het hervormingsproces kan vertragen. Ook binnen de EU groeit het besef dat procedures efficiënter moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld door in de toekomst vaker met gekwalificeerde meerderheden te stemmen in plaats van unanimiteit, om blokkades door individuele lidstaten te vermijden.
