De Duitse militaire contraspionagedienst MAD heeft een “duidelijke toename” vastgesteld van spionageactiviteiten en hybride operaties door Rusland op Duits grondgebied. Dat verklaarde MAD-directeur Martina Rosenberg op 21 juli in Berlijn. Volgens haar zijn de tactieken van de Russische inlichtingendiensten niet alleen intensiever, maar ook agressiever geworden, waarbij de huidige situatie doet denken aan de spanningen uit de tijd van de Koude Oorlog. Tegelijkertijd is het arsenaal van Russische methoden — van cyberaanvallen tot sabotage — aanzienlijk uitgebreid.
Hybride dreiging omvat spionage, sabotage en desinformatie
Volgens MAD richt Rusland zich in toenemende mate op militaire installaties, vitale infrastructuur en logistieke netwerken in Duitsland. Tot de vastgestelde incidenten behoren cyberaanvallen, dronevluchten die immuun zijn voor elektronische tegenmaatregelen, alsook fysieke sabotage en desinformatiecampagnes. Het aantal gemelde hybride incidenten is het afgelopen jaar bijna verdubbeld.
Ondanks strengere grenscontroles blijven Russische agenten Duitsland binnenkomen via derde landen. Doelwitten van rekrutering zijn vaak Duitsers met Russische wortels, etnische Duitse repatrianten of mensen met nauwe banden met Rusland. Duitse militairen en burgers met een dubbele nationaliteit die Rusland of bevriende landen bezoeken, lopen daarbij een verhoogd risico onder druk gezet te worden tot samenwerking.
Parlementsvoorzitter spreekt van permanente Russische cyberaanvallen
Bundestagvoorzitter Julia Klöckner verklaarde op 20 juli dat het Duitse parlement structureel wordt aangevallen door (pro-)Russische hackers en dat er dringend nood is aan versterkte digitale beveiliging. In het verleden beschuldigde het Duitse federaal parket Rusland al van cyberaanvallen op kantoren van alle grote politieke partijen. Die digitale agressie is sindsdien enkel toegenomen.
Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt dat Rusland verantwoordelijk is voor een nieuw type dreiging: desinformatie, manipulatie van migratiestromen en pogingen tot politieke destabilisatie, met name via inmenging in verkiezingscampagnes. Volgens Berlijn zou het Kremlin bewust vluchtelingenstromen stimuleren richting Europa, als instrument van hybride oorlogsvoering.
Duitsland versterkt defensieve capaciteit en investeert in weerbaarheid
In reactie op de Russische activiteiten breidt Duitsland zijn capaciteiten uit voor het bestrijden van nepnieuws, intensiveert het de beveiliging van verkiezingen en versterkt het de binnenlandse veiligheidsmaatregelen. Tegelijkertijd bereiden de inlichtingendiensten zich voor op een toename van hybride dreiging, met name in de aanloop naar de volledige operationele inzet van de Duitse “Litouwse brigade” — een troepenmacht van 5.000 militairen die in Litouwen het oostflank van de NAVO zal versterken.
Het conflict wordt in Berlijn nadrukkelijk gezien als onderdeel van de bredere agressie van Rusland tegen Oekraïne. Duitse politici benadrukken dat de hybride oorlog tegen Duitsland niet los kan worden gezien van de Russische militaire escalatie in Oekraïne. Daarom ziet Duitsland het ondersteunen van Kiev niet alleen als een morele plicht, maar ook als een strategische investering in de eigen veiligheid.
Intussen bouwt Duitsland versneld aan zijn defensiecapaciteiten. In reactie op de Russische dreiging én de toenemende druk vanuit de NAVO en de VS, investeert Berlijn nu fors in de modernisering van zijn krijgsmacht. Daarbij ligt de focus op technologische innovatie, zoals kunstmatige intelligentie, drones, kwantumsystemen en geavanceerde cyberverdediging.
