Een grote groene bus wordt uit de stapvoets rijdende stoet voertuigen gehaald. De achttien passagiers van de Flixbus leveren hun identiteitskaarten in. Een voor een worden ze gescand. Bij een Oekraïense vrouw licht het controleapparaat op. “Deze moet mee naar binnen.”
In een provisorisch politiekantoortje – een container langs de snelweg – worden de gegevens van de Oekraïense opgevraagd. “Bij haar vorige bezoek was zij langer in Duitsland dan het visum toeliet”, ontdekt de agent. Als blijkt dat de vrouw ook een verblijfsvergunning heeft, kan ze verder reizen en gaat de bus na 19 minuten stilstaan weer de weg op.
Duitsland kent al sinds 2015 langs delen van de oostgrens zulke controles. Sinds vorig jaar zijn ze ’tijdelijk’ ingevoerd langs alle landsgrenzen en de nieuwe regering voerde ze onlangs verder op. Ook kunnen voortaan asielzoekers aan de grens worden tegengehouden. Nederland zou dit voorbeeld moeten volgen, eiste PVV-leider Wilders maandag.
Fractie wordt gecontroleerd
Een dag bij het controlepunt Heidenholz aan de Duits-Tsjechische grens leert dat de controles vergelijkbaar zijn met het zoeken naar een speld in de hooiberg. Dagelijks passeren 9000 vrachtwagens de grens, en een veelvoud aan auto’s. “Dit is een van de belangrijkste handelsroutes van de Balkan naar Duitsland, Nederland en Scandinavië”, vertelt agent Frank Rehbein van de politiedienst Berggießhübel.
Alle voertuigen moeten de snelweg af, via een Rastplatz, stapvoets langs de politie. Slechts een fractie wordt daadwerkelijk gecontroleerd. “De selectie bepaal ik met een onderbuikgevoel dat ik na 25 jaar ervaring heb ontwikkeld”, zegt Rehbein. “En op basis van verdachte patronen en ervaringen uit het verleden”, voegt collega Yvette Biesold toe.
In de praktijk worden vooral internationale bussen, taxi’s en bepaalde vrachtwagens eruit gevist. Met bewegingssensoren kan relatief snel gecontroleerd worden of er mensen in het vrachtruim zijn verstopt. De laatste “grote vondst” was met Pasen vorig jaar, zeggen de agenten. Toen vonden ze 28 migranten in een vrachtwagen.Deze bus afkomstig uit Bulgarije wordt apart genomen door agenten Rehbein en Biesold
Ook busjes met Oost-Europese kentekens lijken vaker eruit gehaald te worden. Bij de controle van vijf Bulgaren gaat de scanner opnieuw af. Een inzittende staat in het systeem. “Dat kan van alles betekenen: een kleine diefstal of andere overtreding uit het verleden”, licht Rehbein toe. Het blijkt inderdaad iets ‘kleins’ en geen openstaande boete of opsporingsverzoek. De vrouw kan doorreizen.
Met de grenscontroles worden vooral dit soort gevallen ontdekt. In de eerste week van de aangescherpte controles werden 729 mensen tegengehouden, van wie 32 asielzoekers. Verantwoordelijk minister Dobrindt (CSU) toonde zich tevreden met de stijging van 45 procent ten opzichte van de week ervoor.
De agenten in Berggießhübel merken in de praktijk niet dat de controles zijn opgevoerd. Het korps zit al aan de toppen van zijn kunnen, met diensten van 12 uur en ondersteuning uit andere delen van het land. De politievakbond zegt daarom dat zulke controles nog maar enkele weken zijn vol te houden.
In de regio zijn er drie ‘grote’ grensovergangen die permanent worden gecontroleerd, eveneens drie lokale wegen. Daarnaast is er nog de ‘groene grens’: stukken bos, weilanden en beekjes die niet permanent te controleren zijn. De politie heeft naar eigen zeggen nauw contact met burgers die daar wonen. “Zij helpen mee en zijn onze ogen en oren.”
Asielzoekers terugsturen
Op één vlak merkt het duo Rehbein en Biesold wel verschil: asielzoekers kunnen voortaan worden tegengehouden aan de grens, tenzij het om kwetsbare mensen gaat. “Het idee is: zij komen uit een ander Europees land dat al veilig is.” Volgens Europese regels moet Duitsland deze mensen eigenlijk eerst opvangen en vervolgens uitzoeken waar iemand naartoe moet.
Bij deze grenspost worden geweigerde personen terug naar Tsjechië gestuurd. “We registreren alles en laten de Tsjechen dan formeel via een e-mail weten dat we iemand terugsturen”, legt Rehbein uit. “Vervolgens brengen we die persoon de grens over.”
Het is dan goed mogelijk dat die persoon elders langs de 3800 kilometer lange grens een poging doet om Duitsland binnen te komen, geeft agent Biesold toe. “In de hoop dat het dan wel lukt.”
