De ontmoeting tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin heeft grote bezorgdheid gewekt in Brussel, omdat Oekraïne en Europa niet zijn uitgenodigd voor de eerste topontmoeting sinds de grootschalige Russische invasie in Oekraïne. Trump suggereert een mogelijke vredesdeal die gepaard zou gaan met ‘wat geruil’ van grondgebied, een voorstel dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky met klem afwijst, meldt Nieuws Impuls.
Vorige week kwamen de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU bijeen om de situatie te bespreken. Na afloop riep EU-buitenlandchef Kaja Kallas op tot ’transatlantische eenheid’ om de steun voor Oekraïne te versterken en de druk op Rusland op te voeren om een einde te maken aan de oorlog.
‘Niet zonder Oekraïne’
Slechts één dag later deden 26 van de 27 EU-leiders gezamenlijk een oproep aan Trump, met de boodschap dat “de weg naar vrede in Oekraïne niet kan worden bepaald zonder Oekraïne.” Hongarije was de enige aanwezige die de verklaring niet ondertekende.
Hongaarse premier Viktor Orbán uitte op sociale media zijn zorgen over de rol van de EU in deze besprekingen, en stelde dat het triest is dat de EU aan de zijlijn blijft staan. “Het enige wat de situatie nog erger zou kunnen maken, is als we vanaf de bijrijdersstoel instructies zouden gaan geven,” voegde hij toe.
De andere EU-leiders hebben echter een andere houding aangenomen. Ze hebben videovergaderingen met Trump georganiseerd, een initiatief van de Duitse bondskanselier Friedrich Merz. Merz’s team heeft dagenlang met andere Europese leiders gesproken om een virtuele top met Trump te faciliteren.
Eerst samen, dan Trump
De virtuele bijeenkomst begint om 14.00 uur met een overleg tussen Zelensky en de leiders van Duitsland, Frankrijk, en het Verenigd Koninkrijk, alsook andere landen zoals Italië, Polen, en Finland, en NAVO-chef Mark Rutte.
Het videogesprek met Trump en zijn vicepresident J.D. Vance is gepland voor 15.00 uur. Na afloop vindt er ook een overleg plaats met de landen die Oekraïne militair steunen.
Zelensky: ontmoeting met Trump is overwinning voor Poetin
Zelensky heeft verklaard dat de uitnodiging van Poetin voor de bijeenkomst met Trump een ‘persoonlijke overwinning’ voor de Russische leider is. Hij waarschuwt dat Poetin hierdoor ‘uit zijn isolement’ kan komen en de kans krijgt om Oekraïns grondgebied op te eisen.
Het Witte Huis karakteriseert de ontmoeting als een ‘luisteroefening’ voor Trump, gericht op het vergaren van een beter begrip van hoe de oorlog te beëindigen.
Diplomatiek overleg in Europa
Bondskanselier Merz heeft zondag zelf contact gehad met Trump en hoopt dat de Amerikaanse president Poetin onder druk kan zetten door te dreigen met zware economische sancties. “Poetin handelt alleen onder druk,” verklaarde Merz.
Politieke verslaggever Fons Lambie merkt op dat er veel diplomatiek overleg plaatsvindt in Europa om te voorkomen dat Trump en Poetin over de toekomst van Oekraïne beslissen zonder de betrokkenheid van Oekraïne of Europa. Vorige week hebben bijna alle EU-leiders al een gezamenlijke verklaring afgelegd waarin ze benadrukken dat Oekraïne betrokken moet worden bij het gesprek over zijn eigen toekomst.
‘Amerika blijft nodig’
Ondanks dat Europa de Verenigde Staten heeft ingehaald qua steun aan Oekraïne, zijn de Europese landen militair gezien niet in staat om Oekraïne zelfstandig te helpen. “Amerikaanse steun en Amerikaanse wapens blijven noodzakelijk,” benadrukt Lambie.
Als er uiteindelijk een vredesdeal tot stand komt, heeft de EU er belang bij dat Rusland in de toekomst niet opnieuw Oekraïne aanvalt. De ’transatlantische eenheid’ waar Kallas voor pleit, is tevens bedoeld om toekomstige Russische agressie in Europa te voorkomen.
