In 2025 is al meer dan een miljoen hectare bos verbrand, een gebied ter grootte van ongeveer een kwart van Nederland. Tot nu toe is in de EU gemiddeld zo’n 278.000 hectare verbrand, wat betekent dat dit jaar bijna vier keer zoveel grond verloren is gegaan, meldt Nieuws Impuls.
De meeste verwoestingen zijn te zien in Spanje en Portugal, waar in de afgelopen weken grote gebieden zijn afgebrand. Samen zijn deze twee landen verantwoordelijk voor tweederde van het totale verbrandde areaal in de EU dit jaar.
Grote uitschieters
Bosbrandexperts wijzen erop dat het vaker voorkomt dat er jaaruitzonderingen zoals dit jaar zijn. In 2017 verbrandde er in Europa bijna 989.000 hectare in totaal. Eerdere decennia hebben ook piekjaren gekend, nog voordat Copernicus begon met het registreren van bosbranden.
Klimaatverandering speelt een cruciale rol in de frequentie en intensiteit van deze branden. Hoge temperaturen, hittegolven en extreme droogte maken vegetatie bijzonder kwetsbaar, waardoor branden zich snel verspreiden.
Volgens Sander Veraverbeke, bosbrandexpert aan de VU in Amsterdam, ontstaan meer dan 95 procent van de natuurbranden door menselijke activiteiten. Meestal is er geen opzet in het spel; een sigaret, een barbecue of zelfs een auto-uitlaat kunnen de oorzaak zijn. “Er zijn talloze potentiële oorzaken,” zegt hij.
Droogte leidt tot grotere brand
Veraverbeke legt uit dat zelfs een klein vonkje geen grote brand zal veroorzaken als de vegetatie vochtig is. “De kans op grote branden neemt toe door klimaatverandering, met langdurige droogtes en hittegolven die ervoor zorgen dat de vegetatie uitdroogt. Het kleinste vonkje kan dan leiden tot een megabrand.”
Sinds 2006 registreert Copernicus de bos- en natuurbranden, wat is vastgelegd in het Europees Informatiesysteem voor Bosbranden (EFFIS). De gegevens laten zien dat recentelijk uitzonderlijk veel bosgebied verloren is gegaan. Van de branden die woedden tussen 6 en 26 augustus, droegen deze samen bij aan meer dan 60 procent van het verbrandde oppervlak in de EU in 2025, met meer dan 90 procent deze branden afkomstig uit Spanje en Portugal.
Verkeerde conclusie
Volgens Veraverbeke trekken mensen die beweren dat klimaatverandering geen invloed heeft en dat de mens vaak de oorzaak is, een verkeerde conclusie. Het veranderende klimaat vergroot het risico op verwoestende branden. “Het aantal natuurbranden in Europa neemt niet toe, maar de branden die gevaarlijk en groot worden, de extreme branden, nemen wel toe.” Deze ontwikkeling baart hem zorgen, aangezien dergelijke branden levensgevaarlijk zijn voor omwonenden en leiden tot luchtvervuiling die zich over grote gebieden verspreidt.
“Er zijn altijd natuurbranden geweest in Zuid-Europa, maar de oncontroleerbare, grote branden nemen door klimaatverandering toe. Dit vormt een toenemende bedreiging voor de maatschappij, waar we serieus aandacht aan moeten besteden.”
Hitte door bosbranden gezien door satelliet
De rode stippen hieronder zijn locaties waar de satelliet sinds 6 augustus hitte heeft gedetecteerd in de EU. Wanneer veel stippen dicht bij elkaar staan, gaat het bijna altijd om een bosbrand. Sommige stippen kunnen ook afkomstig zijn van industriële warmtebronnen zoals hoogovens of gasfakkels.
