Van alle kostenposten voor gemeenten stijgt één categorie in het bijzonder. Daar valt zowel de jeugdhulp als de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) onder. Gemeenten zijn daar dit jaar naar verwachting 20,5 miljard euro aan kwijt.
Een kwart van alle gemeentelijke uitgaven gaat naar een deel van het sociaal domein waar onder meer jeugdzorg, de Wmo, maatschappelijk werk en vluchtelingenopvang onder vallen. Het is de grootste kostenpost, die bovendien het hardst stijgt, blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS.
Deze begroting van gemeenten voor 2025 komt uit op 20,5 miljard euro. Dat is 11 procent meer dan de begrote kosten van een jaar eerder.
“Voor ons is dit geen verrassing”, zegt een woordvoerder van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Eén op de zeven kinderen maakt inmiddels gebruik van jeugdzorg. “We moeten ervoor zorgen dat deze gezinnen minder zorg nodig hebben.” De politiek deelt dat streven.
Maar de groeiende groep gezinnen die om hulp vraagt, is niet de enige reden waarom het sociale domein steeds duurder wordt. Ook de Wmo is een groeiende kostenpost.
Meer aanvragen voor Wmo
Mensen die gebruikmaken van hulp bij het huishouden, vervoer of andere voorzieningen, kunnen via de Wmo een vergoeding krijgen. Gemeenten hebben vanaf 2020 een enorme stijging in het aantal aanvragen gekregen, bijvoorbeeld voor huishoudelijke hulp voor 21 euro per maand.
Hier zitten ook ouderen tussen met genoeg eigen geld. Het kabinet heeft vanwege de oplopende wachtlijsten onlangs besloten weer een inkomensafhankelijke bijdrage te vragen voor Wmo-voorzieningen. Als de Kamer ermee instemt, gaat dat 2027 in.
Loonstijgingen ook op bordje van gemeenten
De totale gemeentelijke begrotingen komen 7,2 procent hoger uit dan een jaar eerder. CBS-onderzoeker Peter Hein van Mulligen ziet de gestegen lonen als één van de oorzaken. Omdat het wettelijk minimumloon is omhooggegaan, stijgen ook de bijstandsuitkeringen die gemeenten verstrekken mee.
In totaal komen de kosten uit op 80 miljard euro in 2025, is de verwachting. De begrote inkomsten liggen op 79,3 miljard euro.
De VNG voorziet “grote problemen” voor de nabije toekomst. In 2026 gaat namelijk structureel 2,4 miljard euro af van de geldstroom van de Rijksoverheid naar gemeenten. Er wordt ook wel gesproken van een ‘ravijnjaar’, zolang daar nog geen oplossing voor is gevonden.
