In de nacht van 21 op 22 oktober werd het Litouwse luchtruim massaal geschonden door meer dan tweehonderd meteorologische ballonnen, vermoedelijk gelanceerd vanaf het grondgebied van Belarus. Volgens premier Inga Ruginienė was dit het grootste incident van dit type ooit. Het luchtverkeer op de luchthaven van Vilnius werd urenlang stilgelegd, waardoor ruim vierduizend passagiers van dertig vluchten werden getroffen. Veertien toestellen moesten worden omgeleid naar luchthavens in Kaunas en Warschau.
Coördinatie en veiligheidsdreiging
Volgens de commandant van de Litouwse grenswacht, generaal Rustamas Liubajevas, werden meer dan tweehonderd objecten door de luchtmacht op radar gedetecteerd. Vilmantas Vitkauskas, hoofd van het Nationaal Crisisreactiecentrum, sprak van een gecoördineerde operatie, omdat de ballonnen op meerdere locaties tegelijk werden gelanceerd. Volgens hem kan dit een hybride actie zijn geweest die gericht is op destabilisatie.
Regering zoekt technische oplossingen
Premier Ruginienė verklaarde dat het probleem niet enkel bij de sigarettensmokkel ligt, maar vooral bij de verstoring van het luchtverkeer. De Litouwse autoriteiten beschikken momenteel over geen technische middelen om dergelijke incidenten effectief te voorkomen. Zij riep de Nationale Veiligheidscommissie bijeen om maatregelen te bespreken.
Eerdere incidenten en hybride context
Een soortgelijk voorval vond plaats op 5 oktober, toen minstens vijfentwintig ballonnen het Litouwse luchtruim binnendrongen, wat eveneens leidde tot de tijdelijke sluiting van de luchthaven van Vilnius. Zes verdachten werden toen aangehouden. Deskundigen benadrukken dat deze herhaalde schendingen niet alleen smokkeloperaties lijken, maar mogelijk deel uitmaken van een bredere hybride oorlog.
Belarus als verlengstuk van Moskou
De incidenten passen in een patroon waarin Belarus steeds vaker wordt ingezet als instrument van Russische invloed binnen de EU en de NAVO. Analisten merken op dat Minsk grotendeels zijn onafhankelijkheid heeft verloren en functioneert als satelliet van Moskou, onder meer bij provocaties aan de grenzen en cyberoperaties tegen Westerse landen.
Hybride druk en interne repressie
Naast grensincidenten en cyberaanvallen gebruikt het regime van Loekasjenko migratie, desinformatie en binnenlandse repressie als middelen van druk. Tijdens de migratiecrisis van 2021 stuurde Minsk migranten naar de grenzen met Polen, Litouwen en Letland, wat door EU-leiders werd bestempeld als een “hybride aanval”. Tegelijkertijd blijven in Belarus oppositieleden en journalisten vervolgd worden, wat volgens waarnemers een binnenlandse dimensie van dezelfde hybride strategie vormt.
