Redactie
Rond het jaar 2033 zal er niet meer op elk uur van het jaar voldoende elektriciteit beschikbaar zijn in Nederland. Het betekent niet dat ons licht zal uitvallen, maar netbeheerder TenneT hoopt wel dat het kabinet met een plan van aanpak komt.
In 2033 zullen er gemiddeld ongeveer veertien uren zijn met een stroomtekort, meldt TenneT dinsdag in zijn jaarlijkse rapport over de leveringszekerheid van elektriciteit. Dat aantal is groter dan de norm van vier uur die de beheerder van het hoogspanningsnet hanteert.
Op de korte termijn hoeven we geen problemen te verwachten, benadrukt TenneT. In 2028 en 2030 is er genoeg stroom om aan de norm te voldoen. «We zien een duidelijk kantelpunt optreden na 2030», zegt Patrick van de Rijt, hoofd marktanalyse bij de netbeheerder. «Dat komt door de ingrijpende veranderingen die we doormaken. We zitten midden in de energietransitie en dat gaat een beetje schuren.»
De vooruitzichten voor 2030 zijn verbeterd ten opzichte van de vorige prognose uit 2022. Duitsland heeft aangekondigd om flink te investeren in nieuwe gascentrales, die in de toekomst op waterstof gaan draaien. Die nieuwe centrales verbeteren ook de leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland, omdat het Nederlandse en Duitse stroomnet nauw met elkaar verbonden zijn.
‘Wordt niet donker in Nederland’
In Nederland daalt de komende jaren het aantal elektriciteitscentrales dat op elk moment beschikbaar is. Vanaf 2030 moeten de kolencentrales dicht, en sommige oude gascentrales sluiten vermoedelijk de poorten. Her en der voeren energiebedrijven onderzoeken uit naar de bouw van nieuwe gas- en waterstofcentrales, maar het is zeer onzeker of die er komen.
Ondertussen stijgt de vraag naar elektriciteit, zowel bij de industrie als bij huishoudens. TenneT verwacht dat zonne- en windenergie in 2030 kan voldoen aan drie kwart van die vraag. Maar tijdens koude en windstille winterweken blijft de vraag hoog, en kunnen die weersafhankelijke bronnen daar niet aan voldoen.
De voorziene stroomtekorten voor 2033 zorgen er niet voor dat de elektriciteit ook daadwerkelijk uitvalt. «Het betekent niet dat het in Nederland donker wordt», zegt Van de Rijt. Wel zullen op die momenten de marktprijzen voor stroom zeer hoog worden.
De meeste huishoudens merken daar niets van, want zij betalen een vaste prijs. Maar vermoedelijk zullen sommige grootverbruikers eieren voor hun geld kiezen en op die momenten hun fabriek stilleggen. «Het evenwicht kan dan hervonden worden, maar dat is enigszins onvrijwillig», vertelt Van de Rijt.
‘Kom met een plan’
Er is nog voldoende tijd om de potentiële stroomtekorten te voorkomen, denkt TenneT. «Maar we moeten daar niet nog een paar jaar mee wachten», zegt operationeel directeur Maarten Abbenhuis. «Daarom komen we nu met het advies: kom met een plan.»
De overheid kan bijvoorbeeld de bouw van waterstofcentrales stimuleren of een strategische reserve aanleggen. Dat wil zeggen dat oude gascentrales niet worden afgebroken, maar ‘in de mottenballen’ worden gezet. Ze zouden dan onder overheidscontrole komen te vallen en alleen nog ingezet worden als het echt nodig is. De nieuwe Energiewet die momenteel wordt behandeld door de Tweede Kamer maakt het mogelijk om zo’n reserve aan te leggen.
Het zou ook al veel helpen als bedrijven en consumenten flexibeler omgaan met hun stroomverbruik. Als zij er financieel voor worden beloond om de spits te mijden en vooral elektriciteit te gebruiken in de daluren, kan dat helpen om tekorten te voorkomen.
TenneT ziet ook een belangrijke rol voor betere verbindingen met buitenlandse elektriciteitsnetten. Het zorgt ervoor dat landen elkaar kunnen helpen bij dreigende tekorten. Momenteel wordt al gewerkt aan een nieuwe verbinding tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk, die zal lopen via een windpark op de Noordzee.
Bron: NU.nl
