Er staan nog een paar technische repetities op de planning en aan de faciliteiten wordt nog de laatste hand gelegd, maar dan is het zover: de eerste NAVO-top ooit in Nederland. “Heel spannend”, zegt Robert Dingjan, operationeel directeur van de taskforce NAVO-top bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Bijna twee jaar werkte hij aan de voorbereiding.
Hoewel het de eerste NAVO-top is, komt Nederland niet helemaal onbeslagen ten ijs. In 2014 was Nederland het gastland van de Nuclear Security Summit (NSS), ook in Den Haag. De ervaringen van toen helpen nu bij het organiseren van de NAVO-top, zegt Dingjan, destijds ook betrokken bij de organisatie.
“Toen zijn we heel vroeg begonnen met het benaderen van alle delegaties. Dat moest ook, want het was zo’n honderd jaar geleden dat we de vorige grote top in Nederland organiseerden.” Dat was de Tweede Haagse Vredesconventie in 1907, toen ruim veertig delegaties naar Den Haag kwamen. Maar de geopolitieke situatie van toen is onvergelijkbaar met die van nu, zegt Dingjan. “Dus op de ervaringen van toen kunnen we niet terugvallen.”
Voor de NSS in 2014 stuurde Nederland daarom al vroeg zogeheten delegation officers op pad om contact te leggen en een vertrouwensband met de ambassades aan te gaan. Door duidelijk aan te geven wat wel en niet kon, wist iedereen wat men kon verwachten.
Dat vroege contact zorgde voor vertrouwen en begrip, zegt Dingjan. Die aanpak paste Nederland daarna toe bij onder meer het EU-voorzitterschap in 2016 en nu bij de NAVO-top. “Niets is raar, als je het maar kunt uitleggen”, vat hij alle protocollen samen die de organisatoren ontvingen van de NAVO. “Het is een soort NAVO-bijbel: zo zal het zijn.” De eisen zijn heel specifiek en lopen uiteen van de grootte van vergaderruimten tot de dempingscoëfficiënt van het tapijt.
We moeten op alle terreinen rekening houden met spionage, ook tijdens de top.Robert Dingjan, operationeel directeur van de taskforce NAVO-top
Sinds de NSS-top is er veel veranderd. “Bij die top wilden de deelnemers voorkomen dat nucleaire wapens in handen van terroristen vielen. Wie kon daartegen zijn?”, blikt Dingjan terug. “Nu liggen de zaken heel anders.” Zo schoof Rusland bij de NSS nog aan als deelnemer, terwijl dat land nu als de grootste dreiging wordt gezien voor het bondgenootschap.
Dat werkt door tot in de kleinste details voor de organisatoren. “Er is nu veel meer dreiging. We leven in een soort grijs gebied. Er is een hybride oorlog gaande, waardoor we op alle terreinen rekening moeten houden met spionage, ook tijdens de top.” Cybersecurity is daarom dit keer een veel groter thema, zegt Dingjan.
In deze video zie je welke impact de enorme beveiligingsoperatie heeft in Den Haag en de rest van Nederland:
De grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland
Alle apparatuur die komende week gebruikt wordt in Den Haag moet bijvoorbeeld bedraad zijn, zegt Dingjan. “We hebben compleet nieuwe netwerken aangelegd om te voorkomen dat daarop ingebroken kan worden.” De apparaten mogen geen connectie met wifinetwerken maken. Ook om de apparaten zelf zal een kluis geplaatst worden, zodat ook op onbewaakte momenten niemand bijvoorbeeld een usb erin kan stoppen.
De voorbereidingen begonnen weliswaar al twee jaar geleden, dat neemt niet weg dat het programma van de conferentie nog tot het laatste moment kan wijzigen. De afgelopen weken verschenen in diverse media berichten dat de top flink afgeslankt is en dat de vergaderingen ingekort zijn, onder meer om de Amerikaanse president Trump tevreden te stemmen. Van hem is bekend dat hij een hekel heeft aan lange vergaderingen.
Dineren aan de vergadertafel
Nederland bemoeit zich zelf niet met het programma of de inhoudelijke opzet van de gesprekken, zegt Dingjan hierover. Dat is volledig in handen van de NAVO, al staat daar dan met oud-premier Rutte een Nederlander aan het roer. “De lijntjes zijn kort, maar inhoudelijk gaat de NAVO over het programma”, zegt Dingjan.
Het programma is wel anders dan bij vorige toppen, zegt Dingjan. “Een aantal vergaderingen zien er anders uit. De diners voor ministers zijn bijvoorbeeld werkdiners geworden; zij eten niet buiten de deur, maar aan hun vergadertafels.” Hij laat in het midden waarom het programma gewijzigd is, maar benadrukt dat er in ieder geval niet minder vergaderd wordt.
“Er zijn andere dingen voor teruggekomen of juist toegevoegd, zoals het Defence Industry Forum. Dat is een compleet apart evenement binnen het evenement geworden.” Het is dus zeker niet minder hectisch voor de organisatie, zegt Dingjan. “Wij hebben onze handen helemaal vol: van dinsdagochtend tot de diners die avond en de dag erna.”
