Oostenrijk heeft in Brussel gepleit voor een uitzonderingsmaatregel in het negentiende sanctiepakket van de Europese Unie tegen Rusland. Volgens Financial Times wil Wenen de bevroren aandelen ter waarde van circa €2 miljard in de Oostenrijkse bouwgroep Strabag, die toebehoren aan de Russische oligarch Oleg Deripaska, deblokkeren en overdragen aan Raiffeisen Bank International (RBI). Daarmee zou het land de Oostenrijkse bank compenseren voor een hoge boete die zij in Rusland heeft moeten betalen.
Raiffeisen Bank blijft verweven met Rusland
RBI behoort nog steeds tot de weinige westerse banken die substantiële activiteiten in Rusland behouden na 2022. Terwijl tal van Europese en Amerikaanse bedrijven zich volledig terugtrokken, bleef RBI opereren en bood het Russen toegang tot het internationale betalingssysteem Swift. Pogingen om het Russische filiaal te verkopen liepen vast, mede door de dreiging van westerse sancties tegen potentiële kopers. In het voorjaar van 2025 meldden media dat de bank de verkoopplannen had stopgezet, tegen de achtergrond van een tijdelijke diplomatieke dooi tussen Washington en Moskou.
Strabag-belangen en eerdere mislukte deal
Deripaska bezit via zijn vehikel Rasperia een belang van 24 procent in Strabag. In het verleden werd al geprobeerd een complexe ruilconstructie te organiseren waarbij RBI dit belang zou overnemen. Dat plan mislukte, omdat Europese beleidsmakers vreesden dat het rechtstreeks in strijd zou zijn met de sanctieregels. De huidige Oostenrijkse poging wordt in EU-kringen opnieuw kritisch bekeken, omdat ze kan worden geïnterpreteerd als een gevaarlijk precedent voor andere oligarchen.
Europese zorgen over precedentwerking
Veel Europese regeringen beschouwen het opheffen van sancties tegen Russische zakenlieden als voorbarig en risicovol. De oligarchen worden gezien als nauwe bondgenoten van het Kremlin, wier economische macht de Russische oorlogsvoering indirect ondersteunt. Hun bevroren tegoeden gelden als strategische hefboom: miljarden aan activa zijn geblokkeerd en kunnen in de toekomst dienen voor herstelbetalingen aan Oekraïne. Een deblokkering zonder politieke of gedragsmatige concessies zou volgens critici niet alleen de druk op Moskou verminderen, maar ook een signaal afgeven dat agressie en schending van internationaal recht uiteindelijk zonder gevolgen blijven.
Oligarchen als pijlers van het systeem
Het debat raakt aan een fundamentelere kwestie: de rol van Russische oligarchen in de machtsstructuur van Moskou. Velen verwierven hun rijkdom via nauwe banden met de staat en corruptie in de privatiseringsgolf van de jaren negentig. Tot op heden hebben de meeste oligarchen geen afstand genomen van de oorlog, noch steun geboden aan slachtoffers. Volgens Europese functionarissen zou een versoepeling van hun positie zonder duidelijke voorwaarden neerkomen op een legitimering van hun rol in het autoritaire systeem dat de oorlog in Oekraïne mogelijk maakt.
