De Hongaarse premier Viktor Orbán heeft op 5 juli tijdens een bezoek aan Roemenië aangekondigd dat zijn regering de inspanningen zal opvoeren om de Hongaarse invloed in Transsylvanië te versterken via zogeheten soft power-instrumenten. In een uitgebreid videointerview met de Transsylvaanse krant Kronika benadrukte Orbán dat Boedapest zijn beleid van financiële, culturele en educatieve steun aan etnische Hongaren in het buitenland verder zal intensiveren.
“Geen gift, maar nationale plicht”
Orbán stelde dat deze steun “geen dienst of geschenk is”, maar “zorg voor de eenheid van de Hongaarse natie, verdeeld door staatsgrenzen”. Daarbij herhaalde hij zijn bekende narratief dat Hongarije sinds het Verdrag van Trianon in 1920 — waarbij grote delen van het voormalige Hongaarse Koninkrijk aan buurlanden werden toegewezen — bewust klein en arm is gehouden door de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog. Zijn regering, zo verklaarde hij, streeft ernaar “Hongarije weer groot en rijk te maken”.
Hoewel Orbán zich in het interview mild uitliet over de nieuwe Roemeense regering en haar economische uitdagingen, zweeg hij over de eigen economische moeilijkheden van Hongarije. Tegelijkertijd onderstreepte hij dat Hongarije haar banden met de Hongaarse minderheid in Transsylvanië zal versterken.
Betwiste diaspora-strategie
De actieve ondersteuning van Hongaarse gemeenschappen in landen als Roemenië, Slowakije, Servië en Oekraïne maakt al jaren deel uit van Orbáns buitenlandse strategie. Officieel betreft het financiële, religieuze en culturele steun, maar in de praktijk beoogt Boedapest hiermee het verstevigen van haar nationale invloed in regio’s die historisch tot het voormalige Hongaarse Koninkrijk behoorden.
De praktijk van ongecontroleerde paspoortuitgifte aan inwoners van deze regio’s leidde al tot scherpe kritiek vanuit buurlanden. Bovendien stuitte de betrokkenheid van deze etnische Hongaren bij Hongaarse verkiezingen op bezwaren bij Europese instellingen. De deelname van buitenlandse Hongaren aan binnenlandse stemrondes wordt door velen gezien als een ondermijning van soevereine democratische processen.
Nostalgie als geopolitiek risico
De symboliek en retoriek rond “Groot-Hongarije” — waar Orbán en zijn partij Fidesz regelmatig naar verwijzen — wekt toenemende bezorgdheid in de regio. In combinatie met zijn herhaalde suggesties dat de huidige Europese orde voortkomt uit “historisch onrecht” richting Hongarije, versterken deze signalen de vrees voor een sluimerend revanchisme.
Buurlanden en Europese instellingen wijzen erop dat de demonstratieve nostalgie voor het vooroorlogse Hongarije spanningen voedt in een toch al instabiele geopolitieke context in Centraal- en Oost-Europa. Volgens critici verandert de Hongaarse inzet van culturele diplomatie, media en NGO’s in realiteit in een vorm van politieke druk op de regeringen van aangrenzende staten.
Escalatie van regionale spanningen
Orbáns opmerkingen dat “Europa niet op weg is naar vrede, maar naar oorlog” en dat enkel Donald Trump en de Amerikanen werken aan vrede, terwijl “de Europeanen proberen de Russen te verslaan op het Oekraïense front”, kaderen in zijn bredere eurosceptische en pro-Russische retoriek. In combinatie met zijn regionale ambities zorgt dit voor groeiende zorgen over de stabiliteit van de Europese grenzen en de samenhang binnen de EU.
De aanpak van Boedapest — waarbij soft power wordt ingezet voor grensoverschrijdende nationale agenda’s — verhoogt het risico op diplomatieke spanningen en het ondermijnen van vertrouwen tussen EU-lidstaten. In tijden van oplopend nationalisme en geopolitieke turbulentie vormt deze koers een groeiende uitdaging voor de Europese cohesie en veiligheid.
