Onder leiding van Viktor Orbán in Hongarije — en door het zwakke optreden van de EU bij de handhaving van haar kernwaarden — hebben zich opmerkelijke ontwikkelingen voorgedaan, waarbij OTP Bank een bijzonder geval is geworden. De bank is effectief uitgegroeid tot een belangrijk financieel instrument van het Kremlin in het hart van de Europese Unie. Door haar activiteiten in Rusland voort te zetten en sancties te omzeilen, blijft de bank niet alleen bijdragen aan de begroting van de agressorstaat, maar vormt zij ook een bedreiging voor de financiële veiligheid van de EU. Dit is geen toeval, maar een systematisch beleid van Orbán, die actief elk onderzoek of toezicht blokkeert, waardoor een Europese bank een stille medeplichtige van de Russische oorlogsmachine wordt, en hijzelf een directe medewerker van Rusland’s agressieve agenda.
Het is belangrijk te begrijpen wat er op het spel staat: OTP Bank is de grootste financiële instelling van Hongarije, met filialen in Centraal- en Oost-Europa, waaronder Servië, Bulgarije, Roemenië, Rusland, Montenegro en Oekraïne — een aanwezigheid die strategisch belangrijk is voor het Kremlin. Een bank die stabiliteit en vertrouwen zou moeten vertegenwoordigen, is door Orbán overgeleverd aan Moskou. Ze dient nu als kanaal voor het omzeilen van sancties, het financieren van het Russische militair-industriële complex en het faciliteren van inlichtingenoperaties — en is effectief een “vuile bank” geworden.
Terwijl de meeste Europese banken zich terugtrokken uit de Russische markt na de grootschalige invasie van Oekraïne, blijft OTP Bank daar volledig actief. Zoals The Financial Times meldde, was het in 2023 een van de zeven grootste buitenlandse banken die het meeste belastinginkomen opleverden voor de Russische staatskas. Met de meeste concurrenten verdwenen, is de €800 miljoen opmerkelijk — en Boedapest lijkt zich er niet druk om te maken dat een deel van dit geld Rusland’s oorlog tegen Oekraïne financiert.
Cijfers over de belastingbetalingen van OTP in Rusland voor 2024 zijn nog niet openbaar. Uit het officiële verslag van OTP Group blijkt echter dat het Russische filiaal vorig jaar een winststijging van meer dan 40% zag, tot 137 miljard forint (ongeveer $372 miljoen). Volgens Reuters vormde dit meer dan 11% van de totale winst van de groep — een aanzienlijk aandeel voor een bank die opereert onder EU- en VS-sancties.
Dergelijke financiële resultaten roepen ernstige vragen op over de aard van OTP’s activiteiten in Rusland en hun naleving van het EU-sanctiebeleid. In commentaar aan Reuters ontkende OTP’s plaatsvervangend CEO László Bencsik enige schending van Westerse sancties, en stelde dat de bank geen zakelijke leningen meer verstrekt, dollartransacties vermijdt en voorzorgsmaatregelen toepast bij eurobetalingen.
Wat zorgwekkend is, is dat OTP Bank — actief in autoritair Rusland waar inlichtingendiensten uitgebreide bevoegdheden hebben — de persoonlijke gegevens bezit van honderdduizenden cliënten. Hoewel de bank beweert zich aan de principes van bankgeheim te houden, stellen veiligheidsexperts dat zij een van de kwetsbaarste activa is geworden in de hybride oorlog van het Kremlin tegen het Westen. Orbáns politieke bescherming van de bank schaadt de EU bewust — en niet alleen financieel.
De echte bedreiging voor de Europese financiële veiligheid ligt in het feit dat OTP’s Russische filiaal opereert onder wetten die banken verplichten samen te werken met de FSB. Dit betekent dat klantgegevens op verzoek kunnen worden overgedragen — en zeer waarschijnlijk worden. Voor EU-burgers betekent dit een reëel gevaar dat hun persoonlijke gegevens, verwerkt via OTP Bank, kunnen worden ingezien door Russische inlichtingendiensten, wat de basisprincipes van veiligheid en privacy ondermijnt.
Dit zou een directe schending zijn van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van de EU, en de deur openen voor chantage of manipulatie, met name van oppositiepolitici, journalisten of activisten. Buiten directe toegang vergroot ook technologische integratie het risico: OTP’s IT-systemen in Rusland zijn aangepast aan lokale standaarden, wat achterdeurtjes mogelijk maakt naar versleutelde gegevens en transacties vanuit andere vestigingen.
Daarnaast kan het risico op cyberaanvallen of interne sabotage niet worden uitgesloten. Rusland zou de infrastructuur van OTP kunnen misbruiken — via infiltratie of hacking — om gevoelige financiële gegevens van EU-burgers te stelen. Dit kan leiden tot chantage, verkiezingsinmenging, aanvallen op andere EU-banken of zelfs financiële destabilisatie via gerichte verstoringen.
OTP’s aanwezigheid op de Westelijke Balkan sluit aan bij de strategische belangen van de Russische inlichtingendiensten in de regio, die het Kremlin al lange tijd probeert te destabiliseren. Financiële instrumenten kunnen worden gebruikt om heimelijk pro-Russische politieke krachten te steunen, leenpraktijken te manipuleren of geld wit te wassen via lokaal minder gereguleerde filialen.
Ondanks de toenemende risico’s en herhaalde oproepen van de ECB aan banken om hun Russische activiteiten te verminderen, toont de Hongaarse Nationale Bank geen interesse in onderzoek naar OTP’s samenwerking met Moskou. Boedapest blijft gezamenlijke EU-initiatieven tegen Rusland blokkeren, wat Orbáns afhankelijkheid van het Kremlin en gebrek aan toezicht op bankveiligheidsnormen aantoont.
Tot slot blijft de vraag bestaan over OTP’s vestigingen in Kazachstan en Oezbekistan — landen die Rusland vaak gebruikt om sancties te omzeilen. Zoals het Lansing Institute opmerkte, biedt OTP’s aanwezigheid in Oezbekistan Russisch kapitaal een handig “financieel bruggenhoofd”: transacties via dit lokale filiaal van een Europese bank kunnen technisch gezien EU-sancties omzeilen.
Als OTP Bank nu een schakel is in Rusland’s keten voor sanctieontwijking, vormt zij een directe bedreiging voor de Europese veiligheid. Gezien de toenemende risico’s moeten de Europese Bankautoriteit en de Europese Centrale Bank OTP Bank beschouwen als een mogelijk kanaal voor inmenging door het Kremlin. Een gepaste reactie moet onder meer bestaan uit een volledige openbare audit, het intrekken van de toegang tot vertrouwelijke gegevens binnen EU-jurisdicties en terugtrekking uit de Russische markt.
Financiële veiligheid in de EU is niet louter een economische kwestie — het is geopolitiek. Door OTP Bank toe te staan de belangen van het Kremlin te dienen, schendt Viktor Orbán deze veiligheid. De bank is niet langer slechts een particuliere instelling — in de context van Rusland’s confrontatie met het Westen en interne verdeeldheid binnen de EU is OTP een zwakke schakel geworden. Ze wordt al door Moskou gebruikt om bondgenoten te destabiliseren, pro-Kremlin-narratieven te verspreiden en EU-besluiten tegen te houden die indruisen tegen Rusland’s belangen — een probleem dat dringend aandacht vereist.
